Mỹ áp thuế đối ứng 46%: Việt Nam hoàn toàn có thể đàm phán và bài học kinh nghiệm quan trọng từ Singapore

Sau sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố ngày 2/4, từ ngày 5/4 toàn bộ hàng nhập khẩu vào Mỹ sẽ chịu mức thuế cơ bản 10%. Đặc biệt, từ ngày 9/4, các nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ sẽ bị áp thuế đối ứng cao hơn – trong đó Việt Nam đứng thứ hai thế giới với mức 46%, chỉ sau Campuchia (49%).

Trước bối cảnh này, GS. Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore đã có những trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ về những bài học kinh nghiệm và giải pháp ứng phó trước việc Hoa Kỳ sẽ áp thuế 46% đối với hàng hóa Việt Nam từ ngày 9/4 tới.

Ông Khương chỉ ra 2 thách thức chính mà Việt Nam đang đối diện. Thứ nhất, Việt Nam chưa có hiệp định thương mại tự do song phương với Hoa Kỳ, trong khi lại hưởng mức thuế ưu đãi với nhiều đối tác khác như Trung Quốc, Hàn Quốc và ASEAN. Điều này có thể khiến Hoa Kỳ nhìn nhận quan hệ thương mại với Việt Nam là chưa thực sự cân bằng. Do đó, ông Khương cho biết, chúng ta cần chủ động thể hiện thiện chí, cải thiện điều kiện tiếp cận thị trường Hoa Kỳ một cách toàn diện.

Vấn đề thứ hai là thặng dư thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ hiện ở mức rất cao, với kim ngạch xuất khẩu vượt 100 tỷ USD, trong khi nhập khẩu từ Hoa Kỳ còn khá khiêm tốn. Vì vậy, theo ông Khương, để tạo sự cân bằng, Việt Nam cần đẩy mạnh nhập khẩu từ Hoa Kỳ, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao và nông sản, nhằm tạo ra lợi ích song phương và củng cố niềm tin từ đối tác.

Ông Khương cho biết, dù thách thức đặt ra lớn nhưng đây cũng là cơ hội để Việt Nam cải cách một cách căn bản, nâng cao năng lực hội nhập. Ông Khương nhấn mạnh, việc Thủ tướng thành lập tổ phản ứng nhanh về vấn đề này là một tín hiệu tích cực, kịp thời, giúp tập hợp các chuyên gia, nhà đầu tư và các công ty luật để đưa ra giải pháp.

Ông Khương chia sẻ một bài học kinh nghiệm quan trọng có thể tham khảo từ Singapore. Cụ thể, khi Hoa Kỳ áp thuế 10%, quốc gia này không phản ứng đối đầu mà chủ động gặp gỡ các đối tác của Hoa Kỳ để hiểu rõ những yêu cầu từ phía họ.

Singapore tập trung vào việc tạo ra giá trị lớn hơn cho cả hai bên, biến thách thức thành cơ hội để củng cố quan hệ. Ông Khương cho rằng, đây cũng là hướng đi mà Việt Nam cần cân nhắc, thể hiện sự thiện chí cao và đưa ra các giải pháp sáng tạo để duy trì một quan hệ thương mại bền vững.

GS. Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore - Ảnh: VGP

Ông Khương khẳng định, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội đàm phán vì mức thuế này còn là một công cụ thúc đẩy đối thoại thương mại. Việt Nam đã và cần tiếp tục thể hiện thiện chí hợp tác bằng các thành lập nhóm chuyên trách đàm phán và nghiên cứu kỹ lưỡng các cơ sở pháp lý, kinh tế để đưa ra những đề xuất hợp lý.

Theo ông Khương, giải pháp quan trọng là gặp gỡ và đối thoại ngay với các đối tác Hoa Kỳ. Việt Nam cần chủ động làm việc với các cơ quan hữu quan, đại diện thương mại của Hoa Kỳ để hiểu rõ họ mong muốn gì và xác định phương án điều chỉnh phù hợp.

Bên cạnh đó, cần xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, cởi mở. Đây là điểm mà Việt Nam cần thay đổi mạnh mẽ, giúp các doanh nghiệp Hoa Kỳ có niềm tin đầu tư lâu dài.

Ngoài ra, Việt Nam cần tận dụng mạng lưới bạn bè và đối tác của Hoa Kỳ. Các công ty luật, hiệp hội doanh nghiệp và các nhà đầu tư lớn có thể đóng vai trò cầu nối quan trọng trong quá trình đàm phán.

Cùng với đó, các kênh đối thoại quan trọng cũng cần được tận dụng. Việt Nam có thể thông qua Đại sứ quán hai nước để nhanh chóng truyền tải thiện chí hợp tác và đề xuất giải pháp.

Sáng ngày 3/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp với các Bộ, ngành sau tuyên bố của Mỹ về mức áp thuế mới đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam. Cuộc họp có sự tham gia của người đứng đầu các Bộ Tài chính, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước cùng các cơ quan liên quan.

Bên cạnh đó, theo thông tin từ Cổng thông tin điện tử Chính phủ, từ ngày 6 - 14/4, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc sẽ tham dự chương trình Đối thoại chính sách cấp cao tại Đại học Columbia (New York), đồng thời thăm làm việc tại Mỹ và thực hiện chuyến thăm chính thức Cộng hòa Cuba.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong năm 2024, Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ lượng hàng hóa trị giá 119,5 tỷ USD và nhập khẩu từ thị trường này 15,1 tỷ USD. 15 mặt hàng xuất khẩu đạt kim ngạch tỷ USD, trong đó 3 nhóm chủ lực gồm: máy tính và linh kiện đạt 23,2 tỷ USD; máy móc, thiết bị đạt 22 tỷ USD; và dệt may đạt 16,2 tỷ USD.

Các nhóm hàng như điện thoại, gỗ và giày dép cũng mang lại giá trị xuất khẩu lớn, dao động từ 8,3 đến 9,8 tỷ USD. Nông sản tiếp tục đóng góp quan trọng, với hạt điều đạt 1,15 tỷ USD, thủy sản 1,83 tỷ USD, và cà phê gần 323 triệu USD.