Ngày mai (1/6), gần 50 doanh nghiệp và hiệp hội của Việt Nam bay sang Mỹ để xúc tiến loạt hợp đồng 6 tỷ USD

Gần 50 cơ quan, doanh nghiệp, hiệp hội ngành nông nghiệp Việt Nam sang Mỹ xúc tiến thương mại

Theo phóng viên TTXVN tại Washington, từ ngày 1–6/6, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy dẫn đầu đoàn công tác gồm gần 50 cơ quan, doanh nghiệp, hiệp hội ngành nông nghiệp Việt Nam đến thăm, làm việc và tìm hiểu cơ hội xúc tiến thương mại, nhập khẩu hàng nông–lâm–thủy sản (NLTS) của Mỹ. Đoàn sẽ đến Iowa, Ohio và Washington D.C.

Các doanh nghiệp Việt Nam đã sẵn sàng tìm kiếm đối tác Mỹ để mua các mặt hàng có thế mạnh như nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, sản phẩm thịt, thủy sản nước lạnh, gỗ nguyên liệu.

Chuyến thăm nhằm củng cố quan hệ thương mại song phương, tìm kiếm cơ hội tăng cường nhập khẩu NLTS từ Mỹ, qua đó hướng tới cân bằng cán cân thương mại giữa 2 nước. Doanh nghiệp Việt kỳ vọng không chỉ dừng lại ở việc mua hàng, mà còn có thể tiếp nhận các giải pháp khoa học–công nghệ nhằm cải thiện chuỗi giá trị nông sản.

Việt Nam tăng cường xúc tiến thương mại lĩnh vực nông-lâm-thủy sản với Mỹ (Ảnh minh họa)

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh, Việt Nam và Mỹ đều có thế mạnh về nông nghiệp nhưng mang tính chất bổ trợ lẫn nhau, không cạnh tranh trực tiếp. “Quan trọng nhất là với sự vào cuộc của Chính phủ hai bên, nông nghiệp Việt–Mỹ ngày càng kết nối chặt chẽ, chia sẻ chuỗi cung ứng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh, hỗ trợ người sản xuất và tiêu dùng 2 nước”.

Ông Duy cho biết các doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam đã và đang chủ động tăng nhập khẩu NLTS của Mỹ, góp phần làm hài hòa cán cân thương mại song phương và gắn kết chuỗi cung ứng giữa 2 nước, đóng góp vào đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

Việt Nam cũng đã tích cực thúc đẩy hợp tác với các đối tác Mỹ ở cấp liên bang, bang, hiệp hội và doanh nghiệp. Từ đầu năm 2020 đến nay, đã có 18 bản ghi nhớ được ký giữa các doanh nghiệp Việt Nam và đối tác Mỹ với tổng giá trị 6 tỷ USD, trong đó 3 tỷ USD đã được thực hiện.

Về mở cửa thị trường, Việt Nam đã hoàn tất thủ tục cho 509 doanh nghiệp sản xuất thịt và 232 doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Mỹ. Không còn hồ sơ tồn đọng. Hai bên đang tích cực đàm phán mở cửa thị trường trái cây song phương.

Việt Nam hiện là một trong 8 nước châu Á đầu tiên chấp thuận các giống cây trồng ứng dụng công nghệ sinh học của Mỹ và đã duyệt 61 hồ sơ đăng ký.

Hai bên thống nhất quy trình kiểm dịch động thực vật và an toàn thực phẩm minh bạch, thuận tiện. Đặc biệt, Nghị định 73/2025/NĐ-CP ban hành ngày 31/3/2025 đã đưa thuế nhập khẩu về 0% với nhiều mặt hàng NLTS Mỹ. Kết quả là xuất khẩu NLTS giữa 2 nước tăng đều 10% mỗi năm trong 1 thập kỷ qua.

Tác động của chính sách thuế quan Mỹ đối với xuất khẩu thủy sản và gỗ Việt Nam

Mỹ hiện là một trong 3 thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam, cùng với Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU). Trong 10 năm qua, thị phần của Mỹ trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam duy trì khá ổn định ở mức trung bình 18,8%. Riêng năm 2024, giá trị xuất khẩu sang thị trường này đạt khoảng 1,8 tỷ USD, tăng 15,4% so với năm 2023. Đà tăng tiếp tục được duy trì trong quý I/2025, với kim ngạch đạt 380 triệu USD, tăng 17% so với cùng kỳ.

Nguồn: SHS

Tuy vậy, chính sách thuế đối ứng mới được Mỹ đề xuất – với mức thuế có thể lên tới 46% – đang đặt ra thách thức lớn cho ngành thủy sản Việt Nam. Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS), nếu mức thuế này chính thức được duy trì sau giai đoạn rà soát 90 ngày, tác động tiêu cực sẽ là rất đáng kể, đặc biệt đối với các mặt hàng tôm và cá ngừ – những nhóm sản phẩm có giá trị cao và phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ. Trong khi đó, mặt hàng cá tra được nhận định sẽ chịu ảnh hưởng nhẹ hơn nhờ lợi thế về giá và chi phí sản xuất thấp.

Một điểm sáng hiếm hoi là CTCP Vĩnh Hoàn (HoSE: VHC) – doanh nghiệp dẫn đầu ngành cá tra – đã được Mỹ đưa ra khỏi diện áp thuế chống bán phá giá sau khi 2 nước đạt được thỏa thuận tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào tháng 1/2025. Việc này giúp VHC có thể duy trì xuất khẩu sang Mỹ mà không bị ảnh hưởng bởi biện pháp phòng vệ thương mại, tạo lợi thế so với các đối thủ trong cùng phân khúc.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp đang lên kế hoạch đầu tư lớn vào thị trường Mỹ có thể phải điều chỉnh chiến lược. Chẳng hạn, CTCP Đầu tư và Phát triển Đa quốc gia (IDI) – đơn vị đang triển khai dự án nhà máy chế biến thủy sản công suất 20.000 tấn/năm – có thể phải giãn tiến độ, cân nhắc mở rộng sang thị trường khác hoặc điều chỉnh lại cơ cấu sản phẩm nhằm tránh rủi ro từ chính sách thuế mới của Mỹ.

Ở lĩnh vực xuất khẩu gỗ, Mỹ tiếp tục giữ vai trò thị trường chủ lực với giá trị đạt 9,06 tỷ USD trong năm 2024, tăng 23,9% so với năm 2023 và chiếm tới 55,7% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ của Việt Nam. Trong 3 tháng đầu năm 2025, con số này tiếp tục tăng trưởng tích cực, đạt 2,13 tỷ USD, tăng 12,7% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, mối lo ngại đang gia tăng sau khi Tổng thống Trump yêu cầu Bộ Thương mại Mỹ (DOC) khởi động cuộc điều tra đối với ngành gỗ Việt Nam theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962 từ ngày 1/3/2025. Các sản phẩm bị đưa vào diện điều tra bao gồm đồ gỗ (HS 94) và các sản phẩm từ mã HS 4414 đến 4421 – vốn chiếm 85–90% tổng giá trị xuất khẩu gỗ của Việt Nam sang Mỹ. Theo quy định, DOC sẽ có 270 ngày để hoàn tất điều tra và trình báo cáo lên Tổng thống, đồng nghĩa các mặt hàng này chưa bị áp thuế ngay lập tức mà sẽ phải chờ kết quả điều tra.

Tuy nhiên, một số nhóm sản phẩm gỗ khác – đặc biệt là gỗ dạng tấm và các mã HS từ 4401 đến 4413 – đã bắt đầu chịu mức thuế đối ứng 46% ngay từ thời điểm áp dụng ban đầu. Hiện vẫn chưa có thông tin chính thức liệu mức thuế này sẽ áp dụng cộng dồn hay riêng rẽ cho từng loại sản phẩm, gây thêm tâm lý bất ổn cho các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ.

Một số thông tin xuất khẩu gỗ Việt Nam sang Mỹ (Nguồn: SHS)

Trước đây, Việt Nam có lợi thế cạnh tranh mạnh nhờ thuế suất 0% đối với sản phẩm đồ gỗ xuất khẩu sang Mỹ, trong khi nội thất Mỹ xuất khẩu vào Việt Nam bị áp thuế 25%. Điều này giúp sản phẩm gỗ Việt Nam có mức giá hấp dẫn hơn so với các đối thủ.

Tuy nhiên, nếu mức thuế đối ứng 46% được áp dụng rộng rãi, chi phí sản xuất có thể đội lên khoảng 4,14 tỷ USD mỗi năm, đẩy giá bán tiệm cận với hàng từ Trung Quốc – đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Việt Nam – cũng như hàng từ Canada (nắm 47,3% thị phần nhập khẩu gỗ vào Mỹ) và Indonesia (3,3%), vốn chỉ chịu mức thuế từ 25% đến 32%.

Tác động kép từ thuế đối ứng và điều tra Mục 232 khiến ngành gỗ Việt Nam đứng trước nguy cơ mất lợi thế giá, sụt giảm đơn hàng và mất thị phần tại thị trường Mỹ – nơi từng là điểm tựa tăng trưởng chủ lực của ngành trong suốt nhiều năm qua.