Phó Thủ tướng phát lệnh, chuẩn bị khởi động siêu dự án đường sắt tốc độ cao 67 tỷ USD

Chiều 16/6/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến với các bộ, ngành và địa phương nhằm bàn thảo công tác giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Theo Phó Thủ tướng, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là nhiệm vụ chiến lược, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội và kết nối liên vùng. Vì vậy, công tác chuẩn bị, nhất là giải phóng mặt bằng cần được triển khai khẩn trương, bài bản và đúng quy định.

Chỉ đạo của Bộ Chính trị, Đảng ủy Chính phủ và Thường trực Chính phủ là trong tháng 8/2025 phải triển khai được công tác giải phóng mặt bằng, trong đó có cả vấn đề tái định cư như là bước khởi động tuyến đường sắt "thế kỷ" này.

“Thời gian không còn nhiều. Các Bộ, ngành, địa phương phải lập kế hoạch chi tiết, xác định rõ tiến độ và công việc cụ thể, đồng thời chủ động báo cáo khó khăn để kịp thời xử lý”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đồng thời khẳng định các địa phương đóng vai trò nòng cốt trong việc triển khai công tác giải phóng mặt bằng.

Tại cuộc họp, theo cập nhật đến ngày 12/6/2025, hầu hết các địa phương đã giao nhiệm vụ cụ thể cho đơn vị phụ trách giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, mới chỉ có 1/20 tỉnh, thành (Ninh Bình) thành lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng; 5 địa phương (Vĩnh Phúc, Phú Yên, Hà Tĩnh, Thanh Hóa và Ninh Bình) hoàn tất rà soát sơ bộ nhu cầu tái định cư; duy nhất TP. Huế xây dựng kế hoạch triển khai.

Bộ Xây dựng kiến nghị các địa phương khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch đô thị - nông thôn, kế hoạch sử dụng đất, xác định vị trí và lập dự án khu tái định cư. Theo kế hoạch, công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phải được cơ bản hoàn thành trước tháng 12/2026 để bàn giao mặt bằng cho nhà thầu. Song song đó, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chịu trách nhiệm thực hiện tiểu dự án di dời các công trình điện từ 110kV trở lên, cũng với mốc hoàn thành vào cuối năm 2026.

Việc hoàn tất giải phóng mặt bằng được xem là bước khởi động cho siêu dự án đường sắt tốc độ cao (Ảnh: Minh Khôi)

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Xây dựng làm việc trực tiếp với từng địa phương để khảo sát thực địa, đặc biệt lưu ý các tuyến đi qua rừng tự nhiên, khu vực di sản, vùng quốc phòng - an ninh hoặc nơi có mật độ dân cư cao. Dù hiện mới ở giai đoạn xác định hướng tuyến trên bản đồ, các địa phương cần chủ động nắm bắt hiện trạng, tính toán chính xác diện tích đất bị ảnh hưởng và phương án tái định cư.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với Bộ Tư pháp hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ nhằm tháo gỡ các vướng mắc về quy hoạch phát sinh sau khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đồng thời, các địa phương cần đồng bộ điều chỉnh quy hoạch tỉnh, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết quanh các nhà ga để tối ưu hóa khả năng kết nối giao thông, phát triển thương mại - dịch vụ và hình thành các đô thị hiện đại, tích hợp.

Về nguồn vốn, Phó Thủ tướng nhấn mạnh dự án giải phóng mặt bằng và tái định cư là một dự án độc lập, sử dụng ngân sách Trung ương. Bộ Tài chính sẽ ban hành hướng dẫn cụ thể, gửi đến 15 tỉnh, thành phố có liên quan để triển khai. Trong thời gian chờ hồ sơ hoàn chỉnh, các địa phương có thể tạm thời đề xuất phần tái định cư để được cấp vốn trước, đồng thời chủ động ứng vốn thực hiện.

Phó Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phải trực tiếp tổ chức thực hiện dự án, thành lập Ban chỉ đạo và tổ giúp việc cấp tỉnh. Trường hợp phân cấp xuống cấp xã, tỉnh vẫn phải chịu trách nhiệm trước Trung ương. Cuối cùng, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn tất hồ sơ, chuẩn bị đầy đủ điều kiện để sớm khởi động và triển khai một số hạng mục của dự án.