Sáng 25/6, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Đáng chú ý, dự luật mới được thông qua đã bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh và mức án cao nhất với các tội danh này là chung thân.

Các tội danh này gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (điều 109); Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (điều 114); Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (điều 194); Vận chuyển trái phép chất ma túy (điều 250); Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (điều 421); Gián điệp (điều 110); Tham ô tài sản (điều 353); Nhận hối lộ (điều 354).

Riêng đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, dự luật đã sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng: ‘Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn’.

Về điều khoản chuyển tiếp, luật quy định hình phạt tử hình đã tuyên trước 1/7/2025 đối với người phạm 8 tội danh nêu trên của Bộ luật Hình sự mà chưa thi hành án thì không thi hành và chánh án TAND tối cao quyết định chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân.

Quốc hội chính thức bỏ án tử hình với tội danh tham ô tài sản, nhận hối lộ
Quang cảnh phiên họp Quốc hội sáng 25/6. Ảnh: GIA HÂN

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, Chính phủ đề xuất giảm số lượng tội danh có hình phạt tử hình nhằm tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng trong văn bản thông báo ý kiến của Bộ Chính trị về tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình.

Trong lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất bỏ 8 tội danh có hình phạt tử hình trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng về các vấn đề.

Theo đó, căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội; tầm quan trọng của khách thể được bảo vệ; khả năng khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.

Căn cứ kết quả tổng kết công tác thi hành Bộ luật Hình sự, nhiều tội danh có quy định về hình phạt tử hình nhưng không áp dụng trên thực tế thời gian qua.

Tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy hiện nay, xu hướng về việc giảm hình phạt tử hình trong quy định của pháp luật cũng như thực tế thi hành trên thế giới là phổ biến.

Cùng với đó, phục vụ hoạt động hợp tác quốc tế của nước ta, nhất là trong bối cảnh hiện nay, khi Việt Nam đang mở rộng hợp tác quốc tế một cách sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, việc xây dựng hệ thống pháp luật tương đồng với đa số các nước trên thế giới.

Việc này sẽ góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy các quan hệ hợp tác ngày càng bền chặt và tin tưởng lẫn nhau. Đồng thời cũng thể hiện trách nhiệm, năng lực của các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật trong giai đoạn hiện nay.