Cây mã đề, hay còn gọi là xa tiền thảo, có tên khoa học Plantago asiatica, thuộc họ Mã đề (Plantaginaceae). Loài cây mọc hoang phổ biến khắp các vùng châu Á, đặc biệt tại Việt Nam, thường xuất hiện ở những vùng đất ẩm như bờ ruộng, ven đường hoặc góc vườn. Mã đề nổi bật với sức sống mãnh liệt – không cần chăm sóc cầu kỳ vẫn phát triển tốt, dễ nhân giống bằng cả hạt lẫn nhánh.

'Rau nhà nghèo' một thời, nay gây sốt khi được săn lùng ở thành phố, giá ngỡ ngàng

Vị thuốc quý trong bữa cơm gia đình

Mã đề có vị ngọt nhẹ, hơi the, tính mát. Khi nấu, lá non trở nên mềm, hơi nhớt, tạo cảm giác thanh mát, dễ ăn. Vào những ngày oi bức, một bát canh mã đề thịt băm hoặc xương hầm không chỉ thanh vị mà còn giúp giải nhiệt, tiêu độc hiệu quả.

Theo Đông y, mã đề được xem là vị thuốc dân gian quen thuộc, có tác dụng kháng viêm, lợi tiểu, mát gan, tiêu đờm. Loài rau này còn giàu chất xơ, vitamin C, kali và các hợp chất sinh học tốt cho hệ tiêu hóa, gan, thận và da liễu.

'Rau nhà nghèo' một thời, nay gây sốt khi được săn lùng ở thành phố, giá ngỡ ngàng

Từ rau vườn thành đặc sản phố thị

Không chỉ có mặt trong y học cổ truyền, cây mã đề còn được nhiều gia đình Việt sử dụng như một loại rau ăn hằng ngày. Phổ biến nhất là canh mã đề nấu thịt băm, bên cạnh đó còn có thể kết hợp mã đề với tôm, cua, xương hầm để tăng hương vị và dinh dưỡng.

Ngoài nấu canh, mã đề còn có thể luộc chấm mắm, xào tỏi hoặc xào trứng – mỗi món đều mang hương vị riêng, dân dã mà hấp dẫn. Tại một số vùng quê, lá mã đề non còn được ăn sống hoặc làm rau ghém, trở thành món ăn kèm quen thuộc trong bữa cơm.

Hiện nay, mã đề không còn chỉ xuất hiện ở các vùng quê mà đã trở thành “đặc sản xanh” được săn lùng tại các cửa hàng thực phẩm sạch và chợ mạng. Giá rau mã đề tươi dao động từ 50.000 – 70.000 đồng/kg, còn mã đề phơi khô – thường dùng nấu nước uống thanh lọc cơ thể – có giá khoảng 120.000 – 130.000 đồng/kg.