Năm 2024, Việt Nam đã tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong ngành xuất khẩu gạo toàn cầu với một kết quả ấn tượng. Mặc dù giảm so với mức kỷ lục 9,04 triệu tấn năm 2023, xuất khẩu gạo năm nay vẫn dự báo đạt 7,5 triệu tấn, giúp Việt Nam duy trì vị trí trong top 3 quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới.

Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, trong năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu được 9,18 triệu tấn gạo, thu về 5,75 tỷ USD. Mặc dù khối lượng xuất khẩu chỉ tăng 13% so với năm 2023, nhưng giá trị kim ngạch xuất khẩu lại tăng mạnh lên 23%, nhờ vào mức giá gạo xuất khẩu bình quân đạt 627 USD/tấn, cao hơn khoảng 9% so với năm trước.

Đây là một phần nhờ vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm và tận dụng những cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Gạo Việt Nam hiện đã có mặt ở khoảng 150 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn cầu, với những thị trường truyền thống như Trung Quốc, Philippines, Indonesia và Malaysia.

Triển vọng thị trường gạo Việt Nam năm 2025
Xuất khẩu gạo của Việt Nam qua các tháng từ 2023-2025

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, Lũy kế 2 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo của nước ta đạt 1,23 triệu tấn, trị giá 674,76triệu USD, so với cùng kỳ năm 2024 tăng mạnh 17,6% về lượng nhưng giảm 4,9% về trị giá. Trong đó, Philippines tiếp tục là thị trường

xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm, chiếm thị phần 44,5% tổng khối lượng và 42,1% về trị giá, đạt 547.136 tấn,ntrị giá 284,2 triệu USD, tăng 9,4% về lượngnnhưng giảm 15,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã giảm tới 19% so với cùng kỳ năm trước, xuống chỉ còn bình quân 548 USD/tấn. Tính riêng trong tháng 2, giá gạo xuất khẩu bình quân đạt 514 USD/tấn, giảm 13,3% so với tháng trước và giảm 22,4% so với tháng 2/2024. Đây cũng là mức giá thấp nhất ghi nhận được kể từ tháng 1/2023.

Những yếu tố tác động đến xuất khẩu gạo trong năm 2025

Mặc dù kết quả xuất khẩu gạo trong năm 2024 vẫn rất ấn tượng, nhưng theo dự báo của các chuyên gia, năm 2025 có thể sẽ chứng kiến sự giảm sút cả về lượng và giá trị xuất khẩu. Nguyên nhân chính là do nhu cầu toàn cầu có dấu hiệu suy yếu, trong khi sự cạnh tranh giữa các quốc gia sản xuất gạo ngày càng gia tăng.

Thông tin từ các doanh nghiệp cho thấy, dư địa xuất khẩu gạo trong năm 2025 sẽ khá hạn chế, đặc biệt khi mức xuất khẩu năm 2024 đã đạt đỉnh. Hơn nữa, một yếu tố đáng chú ý là Ấn Độ, một trong những nước sản xuất gạo lớn nhất thế giới, sẽ nới lỏng hạn ngạch xuất khẩu sau hai năm hạn chế. Điều này có thể tạo áp lực lớn lên các nước xuất khẩu khác, trong đó có Việt Nam.

Với sự thay đổi này, Việt Nam sẽ đối mặt với không ít khó khăn. Lượng tồn kho gạo lớn từ Ấn Độ và việc nới lỏng xuất khẩu có thể dẫn đến việc các nhà nhập khẩu chuyển hướng tìm nguồn cung khác. Ngoài ra, giá gạo Việt Nam hiện tại khá cao so với trước đây, điều này khiến nhiều quốc gia nhập khẩu gạo phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi ký hợp đồng.

Triển vọng thị trường gạo Việt Nam năm 2025
Việt Nam vẫn giữ vững vị thế là một trong những quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Ảnh minh hoạ

Tại thị trường Philippines, gần đây, Chính phủ nước này đã có những biện pháp thắt chặt về giá gạo, khiến các nhà nhập khẩu trở nên thận trọng hơn và hạn chế ký kết hợp đồng mới. Điều này cũng phản ánh tình trạng tương tự ở nhiều quốc gia nhập khẩu gạo khác.

Dù có những yếu tố không thuận lợi, các chuyên gia kinh tế vẫn tin rằng những biến động về giá gạo sẽ không gây thiệt hại nghiêm trọng nếu các doanh nghiệp và cơ quan chức năng có những biện pháp ứng phó hợp lý. Để ổn định thị trường, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo đã đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng Ngân hàng Nhà nước có những chính sách tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là trong việc thu mua lúa từ nông dân.

Việc hỗ trợ tín dụng cho các doanh nghiệp sẽ gián tiếp giúp ổn định nguồn cung gạo, cũng như đảm bảo lợi ích cho người nông dân. Thêm vào đó, với lợi thế về giao thông thuận tiện, chất lượng gạo Việt Nam luôn được đánh giá cao, giá cả cạnh tranh hợp lý, các doanh nghiệp tin rằng các nhà nhập khẩu sẽ sớm quay lại ký kết hợp đồng, góp phần duy trì vị thế của gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Việt Nam vẫn giữ vững vị thế là một trong những quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh gia tăng và nhiều yếu tố bất lợi từ thị trường, việc chủ động xây dựng các chính sách hỗ trợ, cùng với việc nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ là yếu tố quyết định giúp ngành gạo Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững trong những năm tới.