Chỉ trong vài năm ngắn ngủi, trí tuệ nhân tạo đã vượt qua ranh giới của những thử nghiệm trong phòng lab để trở thành công cụ cốt lõi trong nhiều ngành công nghiệp. Từ sản xuất, tài chính cho đến y tế và truyền thông, AI đang giúp con người nâng cao năng suất, cắt giảm chi phí và mở ra những khả năng chưa từng có.

Tuy nhiên, đằng sau sự hào nhoáng ấy là một nỗi lo lớn: thất nghiệp do máy móc thay thế con người. Hàng loạt báo cáo đã cảnh báo về nguy cơ hàng triệu người lao động bị đào thải nếu không kịp thích nghi với cuộc cách mạng công nghệ mới.

Trong bối cảnh đó, phát biểu của tỷ phú Bill Gates, nhà sáng lập Microsoft trong một buổi trò chuyện trên chương trình The Tonight Show với Jimmy Fallon đã thu hút sự chú ý đặc biệt. Ông cho rằng, không phải mọi nghề nghiệp đều dễ dàng bị AI thay thế. Có 3 lĩnh vực mà con người vẫn giữ vai trò độc tôn, nhờ vào tư duy sáng tạo, trực giác và khả năng giải quyết vấn đề phức tạp.

Lập trình viên

Nghịch lý tưởng chừng khó tin: chính những người lập trình ra AI lại là nhóm ít bị AI thay thế nhất. Theo Bill Gates, dù AI hiện nay có khả năng tự viết mã đơn giản hay hỗ trợ gợi ý đoạn mã lập trình, nhưng các kỹ sư phần mềm vẫn là “xương sống” trong ngành công nghệ.

Trong mắt tỷ phú Bill Gates, đây là 3 nghề này vẫn bất khả xâm phạm trước làn sóng AI
Các kỹ sư phần mềm vẫn là “xương sống” trong ngành công nghệ. Ảnh minh họa

Gates nhấn mạnh AI không thể tự định nghĩa chính nó. Nó cần một bộ óc con người để tạo ra khuôn khổ, kiểm thử logic, đảm bảo độ chính xác và tinh chỉnh theo ngữ cảnh sử dụng thực tế.

Đặc biệt, ông tin rằng rằng việc xây dựng những hệ thống AI phức tạp vẫn đòi hỏi khả năng tư duy chiến lược, sáng tạo và phân tích, những phẩm chất mà chỉ con người mới có. Thay vì bị thay thế, lập trình viên sẽ trở thành người dẫn dắt AI phát triển đúng hướng, tránh những hệ quả ngoài tầm kiểm soát.

Chuyên gia năng lượng

Lĩnh vực năng lượng bao gồm dầu khí, năng lượng hạt nhân và năng lượng tái tạo đang bước vào giai đoạn chuyển đổi chưa từng có tiền lệ. AI có thể giúp tối ưu hóa hiệu suất nhà máy, dự báo nhu cầu và phân tích dữ liệu khí tượng, nhưng không thể thay thế chuyên gia năng lượng trong việc ra quyết định chiến lược và xử lý tình huống khẩn cấp.

Trong mắt tỷ phú Bill Gates, đây là 3 nghề này vẫn bất khả xâm phạm trước làn sóng AI
AI vẫn không thể thay thế chuyên gia năng lượng. Ảnh minh họa

Bill Gates cho rằng, năng lượng là lĩnh vực đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa kiến thức liên ngành, khả năng thích ứng với rủi ro và nhạy bén với biến động thị trường. Không một mô hình học máy nào có thể thay thế hoàn toàn kinh nghiệm hàng chục năm của một kỹ sư năng lượng, đặc biệt là trong những tình huống không lường trước như khủng hoảng địa chính trị hay sự cố kỹ thuật.

Nhà sinh học

Y học và sinh học là hai lĩnh vực được hưởng lợi rất lớn từ AI trong việc phân tích dữ liệu gene, hỗ trợ chẩn đoán bệnh và phát hiện mẫu sinh học mới. Tuy nhiên, theo Gates, AI vẫn còn rất xa mới có thể thay thế vai trò của các nhà khoa học nghiên cứu sự sống.

Trong mắt tỷ phú Bill Gates, đây là 3 nghề này vẫn bất khả xâm phạm trước làn sóng AI
AI còn xa mới có thể thay thế vai trò của các nhà sinh học. Ảnh minh họa

Một nhà sinh học giỏi không chỉ xử lý dữ liệu, mà còn phải có trực giác khoa học để đặt ra những câu hỏi đúng, từ đó đưa ra giả thuyết mang tính đột phá. AI có thể nói bạn biết điều gì đang xảy ra, nhưng con người mới là người hỏi tại sao và điều đó làm nên bản chất của khoa học.

Hơn nữa, nhiều tiến bộ y học lớn, từ vắc xin cho đến thuốc điều trị ung thư đều xuất phát từ sự tò mò và kiên nhẫn của các nhà nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, chứ không chỉ từ thuật toán.

Mặc dù xác định ba lĩnh vực được cho là “an toàn” trước làn sóng AI, Bill Gates vẫn thẳng thắn thừa nhận rằng không ngành nghề nào có thể hoàn toàn miễn nhiễm. Ông khuyến nghị người lao động hãy chủ động trang bị kỹ năng công nghệ, học hỏi suốt đời và sẵn sàng chuyển mình khi môi trường lao động thay đổi.