Cụ thể, theo quy định mới, công dân Việt Nam làm việc theo hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên, bao gồm cả những trường hợp ký hợp đồng với tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện việc làm có trả công, tiền lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên, đều thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.
Điều này đồng nghĩa với việc, người lao động làm việc theo hợp đồng cộng tác viên, hợp đồng dịch vụ… nhưng thực chất là lao động phụ thuộc, cũng sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc. Quy định này giúp đảm bảo quyền lợi an sinh cho nhóm lao động trước nay chưa được ghi nhận chính thức trong quan hệ lao động.
![]() |
Như vậy, từ 1/7, nhóm lao động hợp đồng không chính thức sẽ phải đóng BHXH bắt buộc. Ảnh: Tổng hợp |
Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung thêm nhiều nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc như: Chủ hộ kinh doanh đã đăng ký, người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, đại diện phần vốn nhà nước hoặc doanh nghiệp tại các công ty, thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc, ban kiểm soát hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã… nếu không hưởng lương.
Quy định mới về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH
Luật quy định cụ thể về tiền lương là căn cứ đóng BHXH bắt buộc, phân theo khu vực nhà nước và tư nhân.
Đối với người lao động hưởng lương theo chế độ nhà nước: mức đóng BHXH tính theo lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch bậc, kèm theo các khoản phụ cấp (chức vụ, thâm niên vượt khung, thâm niên nghề…), hệ số chênh lệch bảo lưu (nếu có).
Đối với người lao động trong khu vực tư nhân: căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng bao gồm lương công việc/chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung thường xuyên, ổn định theo thỏa thuận.
Trong trường hợp người lao động tạm ngừng việc nhưng vẫn được trả lương bằng hoặc cao hơn mức lương làm căn cứ đóng BHXH tối thiểu thì vẫn phải tiếp tục đóng BHXH theo mức lương đó.
Đối với các nhóm đối tượng được quy định tại các điểm g, h, m, n khoản 1 Điều 2 của Luật BHXH 2024, mức lương làm căn cứ đóng được lựa chọn linh hoạt nhưng không thấp hơn mức tham chiếu và không vượt quá 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Sau ít nhất 12 tháng, người lao động được quyền thay đổi mức lương đóng nếu có nhu cầu.
![]() |
Mức tham chiếu được xác định bằng mức lương cơ sở, cho đến khi có quy định mới thay thế. Ảnh minh hoạ |
Luật cũng quy định, thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn và tối đa bằng 20 lần mức tham chiếu.
Việc mở rộng diện bao phủ và điều chỉnh căn cứ đóng BHXH được kỳ vọng sẽ tăng tính bao trùm của hệ thống an sinh xã hội, bảo đảm quyền lợi cho người lao động trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng đa dạng.