Xưa mọc hoang không ai hái, nay loài cây dại 'lên đời' thành đặc sản, giá 50.000 đồng/kg được săn lùng khắp phố

Giữa vô vàn món ăn cầu kỳ của thời hiện đại, nhiều người lại tìm về hương vị dân dã, mộc mạc của ẩm thực quê nhà. Một trong số đó là lá và đọt non cây dâm bụt – loài cây gắn liền với ký ức tuổi thơ của biết bao thế hệ ở làng quê Việt.

Dâm bụt, còn gọi là bông bụp, chu cận, xuyên can bì…, vốn là cây bụi quen thuộc, thường thấy dọc hàng rào, ven đường làng hay trước hiên nhà. Với những cánh hoa lớn, đỏ rực hoặc hồng tươi, dâm bụt không chỉ làm cảnh mà còn là món đồ chơi "tự chế" của lũ trẻ như hoa tai, búp bê đất sét, lá gói bánh…

Cây dâm bụt xưa vốn làm hàng rào - Ảnh minh họa

Tuy nhiên, khi bê tông hóa len lỏi đến tận các nẻo làng, hàng rào cây dần bị thay thế bằng tường gạch. Dâm bụt cũng theo đó mà vắng bóng trong đời sống thường nhật. Ít ai ngờ rằng, loài cây tưởng chừng bị lãng quên ấy nay lại trở thành đặc sản lạ miệng, được người thành thị săn tìm với giá lên tới 50.000 đồng/kg.

Chị Lan Anh (quê Ninh Bình) chia sẻ: "Từ xưa ở quê tôi, người ta hay hái lá và đọt dâm bụt nấu canh tôm, canh cua đồng, hoặc thịt bằm. Lá phải vừa non, không sâu, đọt mập nhưng không được quá mềm. Cua đồng thì phải tươi, béo, giã lọc kỹ để lấy nước, còn gạch cua được chưng riêng cho nước canh thêm đậm đà.

Rau thái nhỏ, cho vào nồi nước cua sôi, dậy mùi thơm nhẹ, ngọt thanh, hơi nhớt như rau đay nhưng không nồng. Ăn kèm cà muối cực đưa cơm".

Lá và đọt non của cây dâm bụt nấu với cua đồng là món ăn được nhiều người ưa thích - Ảnh minh họa

Không ít người lần đầu nếm thử món canh cua rau dâm bụt đều ngạc nhiên bởi hương vị thanh mát, hậu ngọt và mùi thơm nhẹ, khác hẳn các loại rau quen thuộc. Tại thành phố, nhiều người sau khi biết đến món này đã lùng mua bằng được, dù phải đặt từ quê hoặc qua chợ mạng.

Canh cua rau dâm bụt được chế biến như các món canh cua truyền thống. Cua đồng chọn loại tươi, rửa sạch, tách mai, lấy gạch cua để riêng. Phần thân cua được giã nhỏ cùng chút muối, lọc lấy nước dùng.

Rau dâm bụt nấu canh cần chọn loại không quá già cũng không quá non. Có thể hái cả ngọn, nhưng không nên dùng quá nhiều để tránh tạo nhớt. Rau rửa sạch, thái nhỏ. Nếu muốn, có thể cho thêm mướp để tăng mùi thơm và vị ngọt.

Ngoài nấu canh, rau dâm bụt còn có thể luộc, chấm nước mắm tỏi ớt – món ăn đơn giản nhưng "hao cơm", đặc biệt trong những ngày hè oi ả.

Không chỉ là món ăn trên mâm cơm gia đình, canh cua rau dâm bụt hiện đã xuất hiện trong thực đơn của một số nhà hàng tại Ninh Bình và được thực khách ưa chuộng.

Bên cạnh giá trị ẩm thực, lá dâm bụt còn được Đông y đánh giá cao về dược tính. Theo kinh nghiệm dân gian, lá có tác dụng điều hòa tim mạch, an thần, chữa mất ngủ do hồi hộp, hỗ trợ tiêu hóa và làm mát da, trị mẩn ngứa.

Từ "bài thuốc" truyền thống đến món ăn hiện đại, dâm bụt đang từng bước trở lại, góp phần làm phong phú thêm bản sắc ẩm thực Việt.