Bắt trend sống xanh, loài cây mọc khắp Việt Nam thành 'vàng ròng', chinh phục Mỹ - Nhật - châu Âu

Không chỉ đơn thuần là sản phẩm thủ công truyền thống, mây tre, cói được biến hóa khôn lường để phục vụ nhu cầu nội thất và trang trí nội thất của các thị trường cao cấp. Xu hướng “green living” – sự sống hướng đến thiên nhiên, thân thiện với môi trường – đã tạo điều kiện thuận lợi để các sản phẩm này tiếp cận người tiêu dùng toàn cầu, đặc biệt là tại Mỹ, châu Âu, Nhật Bản. Theo Hiệp hội Xuất khẩu thủ công mỹ nghệ Việt Nam, trong vòng 5 năm gần đây, số lượng đơn hàng quốc tế không ngừng tăng, doanh nghiệp có cơ hội xuất hàng mẫu rồi sản xuất số lượng lớn khi khách hàng trực tiếp khảo sát các làng nghề và xưởng sản xuất tại Việt Nam.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong tháng 5/2025, xuất khẩu nhóm hàng mây, tre, cói, thảm đạt gần 80 triệu USD, tăng 1,1% so với tháng 5/2024. Tính chung 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu đạt trên 368 triệu USD, tăng 8,7% so với cùng kỳ. Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất khi chiếm 46% tổng giá trị, đạt hơn 171 triệu USD, mức tăng 25% so với cùng kỳ và riêng tháng 5 tăng đến 37%. Anh và Nhật Bản lần lượt là hai thị trường quan trọng tiếp theo, với kim ngạch xuất khẩu lần lượt đạt 21,6 và 21 triệu USD, tăng tương ứng 5,2% và 0,5% so với cùng kỳ.

Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu mây tre đan lớn nhất của Việt Nam. Ảnh minh họa

Theo báo cáo từ Tổng cục Lâm nghiệp, năm 2023, xuất khẩu ngành mây tre đan của Việt Nam đạt hơn 733 triệu USD, đưa Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia xuất khẩu mây tre đan lớn nhất thế giới, sánh ngang với các nước lớn như Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan và Malaysia. Với quy mô thị trường tre toàn cầu được dự báo sẽ chạm ngưỡng 83 tỷ USD vào năm 2028, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để đẩy mạnh xuất khẩu, chiếm lĩnh từ 10 đến 15% thị phần thế giới.

Nguồn nguyên liệu sẵn có và dồi dào phục vụ ngành mây tre đan Việt. Ảnh minh họa

Điểm mạnh tạo ra sức bật cho ngành mây tre Việt Nam chính là nguồn nguyên liệu sẵn có. Việt Nam hiện có khoảng 1,5 triệu ha diện tích tre, trải dài tại 37 trên tổng số 63 tỉnh thành. Hàng trăm loài tre bản địa, từ tre luồng, lùng đến trúc sào, lồ ô đang được phát triển tại các vùng sản xuất chuyên biệt. Đặc biệt, ngành nghề mây tre đan cũng đã hình thành mạng lưới tại hơn 1.000 làng nghề, chiếm khoảng 24% tổng số làng nghề thủ công mỹ nghệ toàn quốc. Các điểm chuyên sâu ở Bắc Trung Bộ đem tới sản phẩm từ cói, lá buông, trong khi vùng Đồng bằng sông Cửu Long lại tập trung chế tác bèo tây.

Dù triển vọng rộng mở, ngành mây tre Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức. Nhu cầu đầu tư thêm vào công nghệ sản xuất, hoàn thiện mẫu mã, tăng khả năng đáp ứng đơn hàng lớn, cùng việc thu hút lực lượng lao động lành nghề trong làng nghề truyền thống. Bên cạnh đó, áp lực cạnh tranh từ các quốc gia cũng đang gia tăng. Tuy nhiên, điểm tựa từ nguyên liệu sạch, tay nghề thủ công tinh tế và mối quan hệ thương mại lâu dài với các đối tác quốc tế vẫn là lợi thế cạnh tranh lớn.