Mỗi mùa mưa về, khi đồng bằng sông Cửu Long ngập trong sương đêm và mùi đất ẩm bốc lên, cũng là lúc người dân nơi đây rục rịch chuẩn bị cho một hành trình đặc biệt: săn nấm mối. Không giống bất kỳ loại nấm nào khác, nấm mối là loài nấm mọc tự nhiên từ các ụ đất có tổ mối, sau thời gian dài ủ mục. Chúng không cần bất kỳ sự can thiệp nào của con người để sinh trưởng, chỉ cần đất ẩm, khí hậu ấm áp và một cơn mưa vừa đủ, nấm sẽ bất ngờ nhô lên khỏi mặt đất trong đêm, lớn nhanh dưới ánh trăng và sương khuya.

Thời điểm "vàng" để hái nấm thường từ tháng 4 đến tháng 7 âm lịch, khi mùa mưa bắt đầu. Nhưng không phải ai cũng đủ kiên nhẫn và kinh nghiệm để tìm ra chúng. Nấm mối thường mọc kín đáo dưới lớp lá mục, trong những khu vực rậm rạp và địa hình phức tạp. Thợ săn nấm phải bắt đầu từ khoảng 11 giờ đêm đến rạng sáng hôm sau, mang theo đèn pin, dao nhỏ và rổ nhựa, len lỏi dưới những bụi cây, rọi từng tán lá để tìm từng tai nấm nhỏ.

Báu vật nhô lên khỏi mặt đất lúc nửa đêm, người dân đổ xô săn lùng bán với giá gần 1 triệu/kg
Săn nấm mối rất khó khăn nên giá thành không hề rẻ. Ảnh minh họa

Để hái được nấm mối ngon nhất, phần búp còn chưa nở đòi hỏi người hái phải nhanh, tinh mắt và không sợ hãi. “Có hôm đi cả đêm không thấy gì, có hôm lại trúng ụ nấm to, kiếm được vài ký. Nó giống như đánh bạc vậy. Nhưng mê rồi thì muỗi, rắn rết cũng không ngại”, ông Sang, một người có kinh nghiệm săn nấm ở Bình Phước, chia sẻ.

Không chỉ gian nan, nghề hái nấm mối còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trong đêm tối, người hái có thể gặp rắn độc, bọ cạp, muỗi rừng hay thậm chí lạc đường nếu không quen địa hình. Tuy vậy, giá trị kinh tế mà nấm mối mang lại khiến nhiều người vẫn không quản hiểm nguy lên rừng mỗi đêm.

Chính sự khan hiếm và thời gian thu hoạch ngắn khiến giá nấm mối luôn ở mức cao. Thời điểm đầu mùa, giá nấm tươi dao động từ 400.000 – 600.000 đồng/kg, có thời điểm cao điểm, giá lên tới gần 1 triệu đồng/kg. Thương lái, chủ nhà hàng thường thu mua ngay trong đêm, không để qua sáng bởi nấm mối rất dễ héo và mất giá trị nếu không sử dụng kịp thời.

Nấm mối hiện được săn đón tại nhiều nhà hàng lớn ở TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng, nơi thực khách sẵn sàng trả giá cao để thưởng thức món ăn độc đáo. Họ bị hấp dẫn bởi hương vị ngọt thanh, thơm nhẹ, giòn dai đặc trưng. Nấm có thể chế biến thành nhiều món như nấm mối kho tiêu, xào tỏi, hấp gà, cháo nấm, hay thậm chí làm nhân bánh xèo.