Chính thức trình Quốc hội Đề án lập Trung tâm tài chính quốc tế: Bệ phóng cho ba đột phá chiến lược

13 chính sách đặc thù: Bước ngoặt thể chế cho mô hình mới

Trước đó, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã khẳng định, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế là một bước đi chiến lược nhằm thu hút dòng vốn toàn cầu, phục vụ trực tiếp cho ba đột phá chiến lược gồm: Hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng, và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Theo định hướng, Trung tâm tài chính quốc tế sẽ được đặt tại hai địa điểm trọng điểm là TP.HCM và Đà Nẵng, với mục tiêu hình thành ngay trong năm 2025. Đây là hai địa phương đang chủ động chuẩn bị điều kiện cần thiết để đón đầu mô hình này.

Luận bàn về vấn đề này, sáng 11/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, trình bày trước Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng kinh tế, với nền tảng vĩ mô ổn định và tiềm năng tăng trưởng cao. Trong bối cảnh đó, việc hình thành một trung tâm tài chính tầm cỡ quốc tế là cần thiết để kết nối thị trường tài chính Việt Nam với dòng vốn toàn cầu; Thu hút các tổ chức tài chính quốc tế và các định chế lớn; Thúc đẩy cải cách thể chế tài chính, thử nghiệm các mô hình thị trường mới như fintech, token hóa tài sản, dịch vụ tài chính xuyên biên giới…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình (Ảnh: Media Quốc hội).

Dự thảo Nghị quyết xác định, Trung tâm tài chính quốc tế (TTCQT) sẽ trở thành nơi thử nghiệm chính sách, phát triển dịch vụ tài chính cao cấp, tạo cú hích về đổi mới sáng tạo, từ đó thúc đẩy tăng trưởng bền vững và nâng tầm ảnh hưởng của Việt Nam trong hệ thống tài chính toàn cầu.

"Dự thảo Nghị quyết đề xuất 13 nhóm chính sách đặc thù, được thiết kế để bảo đảm sức cạnh tranh, tính hấp dẫn và khả năng vận hành thực tiễn cho TTCQT", Bộ trưởng Thắng cho biết.

Cụ thể: Chính sách ngoại hối; Chính sách về hoạt động ngân hàng; Chính sách tài chính, phát triển thị trường vốn; Chính sách thuế; Chính sách về xuất, nhập cảnh, cư trú, lao động đối với chuyên gia, nhà đầu tư và chính sách việc làm, an sinh xã hội.

Bên cạnh đó là chính sách đất đai; Chính sách về xây dựng, môi trường; Chính sách thử nghiệm có kiểm soát cho fintech và đổi mới sáng tạo; Chính sách ưu đãi theo lĩnh vực và chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược; Chính sách phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; Chính sách về xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ; Chính sách về phí, lệ phí; Giải quyết tranh chấp trong hoạt động đầu tư kinh doanh.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban thống nhất với Chính phủ về tính cấp thiết, phù hợp và đầy đủ căn cứ để trình Quốc hội xem xét, quyết định về Đề án thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ hơn những điểm thực sự vượt trội trong chính sách để tạo đột phá thể chế, điều kiện cần thiết để thu hút dòng vốn lớn và cạnh tranh với các trung tâm tài chính trong khu vực.

“Cần đánh giá kỹ lưỡng xem các nhóm chính sách nêu trong dự thảo có đủ tạo lập khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh, đủ độ hấp dẫn và khả năng cạnh tranh quốc tế chưa? Đâu là những cơ chế đặc thù mà chỉ Việt Nam mới có thể tạo ra?”, ông Mãi nhấn mạnh.

Một điểm đột phá quan trọng là thành viên TTCQT được vay vốn bằng ngoại tệ từ tổ chức, cá nhân nước ngoài và từ các tổ chức tín dụng khác trong trung tâm.

Thành viên TCQT được vay ngoại tệ, hưởng loạt cơ chế đặc thù vượt trội

Chính phủ nêu rõ: Dự thảo Nghị quyết về TTCQT tại Việt Nam không chỉ đặt mục tiêu kết nối thị trường vốn toàn cầu, mà còn đề xuất nhiều chính sách đặc thù nhằm tự do hóa tài khoản, tự do hóa giao dịch ngoại hối có kiểm soát, đi kèm cơ chế minh bạch, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Theo đó, dự thảo quy định thành viên TTCQT được phép sử dụng ngoại tệ trong toàn bộ chuỗi hoạt động giao dịch: Từ thanh toán, chuyển tiền, niêm yết, định giá đến quảng cáo, không chỉ trong nội bộ trung tâm mà còn trong giao dịch với các tổ chức, cá nhân nước ngoài.

Một điểm đột phá quan trọng là thành viên TTCQT được vay vốn bằng ngoại tệ từ tổ chức, cá nhân nước ngoài và từ các tổ chức tín dụng khác trong trung tâm. Đồng thời, họ cũng được phép cho vay ngược lại, tức là cung cấp ngoại tệ cho các tổ chức tại phần còn lại của Việt Nam với điều kiện tuân thủ quy định chặt chẽ của Chính phủ về đối tượng, mục đích và thủ tục đăng ký vay.

Đặc biệt, nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% vốn điều lệ tại TTCQT được miễn toàn bộ thủ tục hành chính liên quan đến quản lý ngoại hối khi thực hiện hoạt động đầu tư hoặc cho vay ra nước ngoài. Tuy nhiên, họ vẫn phải đảm bảo các nghĩa vụ mở tài khoản và báo cáo theo quy định, nhằm cân bằng giữa tự do tài chính và ổn định vĩ mô.

Dự thảo xác lập các hình thức hoạt động ngân hàng trong TTCQT gồm: Ngân hàng thương mại TNHH MTV và chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Các tổ chức này được áp dụng các chuẩn mực kế toán, tỷ lệ an toàn vốn, thanh khoản, phân loại nợ và trích lập dự phòng phù hợp với thông lệ quốc tế và chính sách của ngân hàng mẹ, hoặc theo lộ trình do Chính phủ Việt Nam ban hành, tuỳ vào loại hình tổ chức.

Đây được xem là bước tiến trong việc xây dựng hệ sinh thái ngân hàng chuyên nghiệp, minh bạch, tích hợp với thị trường tài chính toàn cầu.

TTCQT được thiết kế để hấp dẫn cả doanh nghiệp và nhân lực chất lượng cao thông qua ưu đãi thuế hiếm có: thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm, miễn thuế 4 năm đầu, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo. Đặc biệt, cá nhân làm việc trong lĩnh vực ưu tiên hoặc có trình độ cao sẽ được miễn toàn bộ thuế thu nhập cá nhân. Chính sách này được kỳ vọng sẽ tạo lực hút mạnh mẽ với chuyên gia toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh thu hút nhân tài và dòng vốn quốc tế ngày càng gay gắt.

Một điểm đáng chú ý khác trong dự thảo là thành viên TTCQT được phép thành lập và vận hành các loại sàn giao dịch chuyên biệt, bao gồm: sàn giao dịch hàng hóa, phái sinh hàng hóa, tín chỉ carbon, sản phẩm tài chính xanh, sàn giao dịch sản phẩm văn hóa nghệ thuật, kim loại quý hiếm và đặc biệt là sàn chứng khoán dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.