Chuyên gia: Khoảng lỗ 44.000 tỷ của EVN không phải do quản trị yếu kém mà vì ‘giữ ổn định kinh tế vĩ mô’

Liên quan tới khoản lỗ 44.000 tỷ của EVN, tại tọa đàm “Phát triển bền vững ngành điện – Những vấn đề đặt ra”, ông Nguyễn Tiến Thoả, Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) Trước hết tôi phải nói câu đầu tiên là khoản lỗ này không phải do EVN tự tính rồi tự công bố. Con số này đã được kiểm toán và EVN công bố theo số liệu kiểm toán.

Thứ hai, theo quan điểm của ông Thoả, chúng ta phải giải mã số lỗ này do đâu và do nguyên nhân gì. Nếu không giải mã được thì rất khó đồng thuận trong xã hội.

Ông Nguyễn Tiến Thoả, Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính).

Ông Thoả khẳng định điện không phải là hàng hoá thông thường mà ở đây đang thực hiện đa mục tiêu, vừa bảo đảm an ninh năng lượng, tức là giá phải góp phần vào bảo đảm an ninh năng lượng, giá phải bảo đảm cho tiết kiệm điện, giá phải góp phần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát và an sinh xã hội.

“Đa mục tiêu này Chính phủ tùy vào diễn biến kinh tế, xã hội… để điều hành. Mà điện là đầu vào của tất cả các ngành trong nền kinh tế. Nếu để điện biến động thì toàn bộ các mặt sản xuất kinh doanh đều biến động, chui vào chi phí sản xuất, giá thành của tất cả các ngành trong nền kinh tế quốc dân. Như vậy, tạo ra hiệu ứng domino thì kiểm soát rất khó khăn, vất vả.

Điện rõ ràng không phải do thị trường quyết định mà do Nhà nước quyết định. Cho nên tác động của giá điện như thế nào, điều chỉnh ra sao, điều chỉnh ở mức độ nào, vì sao lại điều chỉnh thế… là Nhà nước cân nhắc rất kỹ, tính toán cân đối rất chi tiết để giảm thiểu nhất tác động của nó”, ông Thoả nói.

Thông tin thêm, ông Thoả cho biết trong năm 2022-2023, vì nhiều lý do khách quan, đầu vào tăng, thế giới tác động. Thứ hai là để bảo đảm ổn định kinh tế trong nước, rồi kiểm soát lạm phát và đặc biệt là chúng ta mới ra thoát khỏi dịch, cần phải khuyến khích để tăng trưởng, để phát triển. Giá điện chúng ta quyết định thấp hơn giá thành sản xuất và năm 2022- 2023 giá bán ra thấp hơn giá thành từ 135-149 đồng/kWh, đương nhiên sẽ gây ra chênh lệch dòng tiền âm.

“Tôi xin nói lại đấy không phải là lỗ mà chênh lệch dòng tiền âm do chúng ta phải vì mục tiêu lớn hơn của đất nước; ngành điện phải tạm thời chưa tính các yếu tố được phép theo quy định của Luật Điện lực là tính đúng, tính đủ vào giá. Cho nên một phần chi phí này chưa được tính vào thì phải được phân bổ dần trong giá thành đó.

Đây không phải là chi phí không hợp lý mà cắt đi. Đây là hợp lý, nguyên tắc phải được tính đúng, tính đủ, phản ánh hết vào giá. Nhưng phản ánh hết vào giá thì tác động rất nhiều, rất phức tạp cho điều hành kinh tế vĩ mô và trong mục tiêu kiểm soát lạm phát. Cho nên những chi phí ấy chưa tính vào giá điện, chưa phản ánh hết giá điện. Đây là nguyên nhân khách quan chứ không phải là yếu tố quản trị yếu kém của kinh doanh điện”, ông Thoả lập luận.

Ông Thoả khẳng định rằng nếu được Nhà nước cho phép, người dân đồng thuận, tôi nghĩ EVN cũng phải rà soát lại tất cả những khoản chi phí gọi là chênh lệch dòng tiền âm ấy, khoản nào được tính vào giá thì giữ lại, khoản nào pháp luật chưa quy định được tính vào giá thì loại ra và xây dựng một lộ trình phân bổ hợp lý để tránh gây sốc về giá điện nếu như chúng ta đưa vào.