CPI tháng 4/2025 chỉ tăng 0,07%: Lạm phát thấp nhưng áp lực giá nhà, điện, ăn uống vẫn nóng

Theo báo cáo “Tổng quan thị trường giá cả tháng Tư và 4 tháng đầu năm 2025” do Cục Thống kê (NSO) công bố ngày 06/5/2025, Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2025 chỉ tăng 0,07% so với tháng trước (MoM), tăng 3,12% so với cùng kỳ năm trước (YoY) và tăng 1,37% tính từ đầu năm (YTD).

Lạm phát cơ bản (core CPI) tháng 4/2025 đạt 3,05% so với cùng kỳ. Mức độ tương đồng giữa CPI toàn phần và lạm phát cơ bản cho thấy xu hướng tăng giá hiện nay không còn mang tính ngắn hạn hay mùa vụ, mà đang phản ánh một chiều hướng cấu trúc dài hạn, tập trung vào các nhóm hàng hóa – dịch vụ thiết yếu như nhà ở, điện nước, thực phẩm và dịch vụ ăn uống.

Diễn biến chỉ số CPI từ tháng 1/2024 đến tháng 4/2025: Lạm phát cơ bản áp sát lạm phát toàn phần. Nguồn: Cục Thống kê (NSO).

Chi tiêu thiết yếu tăng âm thầm: Giá nhà, điện nước leo thang

Trong cơ cấu CPI tháng 4/2025, nhóm “nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng” ghi nhận mức tăng mạnh nhất, đạt +0,62% MoM, đóng góp 0,12 điểm phần trăm vào CPI toàn phần. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc giá thuê nhà tăng 0,57% do giá bất động sản vẫn ở mức cao, khiến nhu cầu thuê nhà tăng mạnh, đặc biệt tại các đô thị lớn.

Đồng thời, chi phí đầu tư – vận hành của chủ nhà cũng gia tăng vì giá đầu vào leo thang, đẩy mặt bằng giá thuê tăng theo. Các vật liệu xây dựng như cát, đá, thép, gạch, ngói đều tăng giá đáng kể, dẫn đến mức tăng 0,62% của nhóm vật liệu bảo dưỡng nhà và 0,49% của nhóm dịch vụ sửa chữa nhà, do thiếu hụt lao động kỹ thuật và chi phí nhân công tăng.

Giá nhà ở, điện nước tăng mạnh nhất trong rổ CPI tháng 4/2025 so với tháng trước (MoM). Nguồn: Cục Thống kê (NSO).

Đáng chú ý, giá điện sinh hoạt tăng 1% và giá nước sinh hoạt tăng 1,57%, trong khi dịch vụ điện và nước sinh hoạt lần lượt tăng 0,27% và 0,21%. Những mức tăng này chưa phản ánh đầy đủ chi phí thực tế vì chỉ số CPI có độ trễ một tháng, nghĩa là mức tiêu dùng trong tháng 3 mới tác động vào CPI tháng 4. Sự chậm trễ này khiến chi phí thực tế mà người dân đang phải trả còn cao hơn con số thống kê. Trong khi đó, giá dầu hỏa giảm 3,57%, giúp kiềm chế phần nào mức tăng giá chung của nhóm này, nhưng chưa đủ để trung hòa các áp lực từ các yếu tố khác trong nhóm nhà ở và năng lượng.

Tính theo năm, nhóm này tăng 5,73% so với cùng kỳ 2024, đóng góp tới 1,08 điểm phần trăm vào CPI toàn phần – mức ảnh hưởng lớn thứ hai sau nhóm thuốc và dịch vụ y tế. Cụ thể, giá thuê nhà tăng mạnh 7,19%, chi phí sửa chữa nhà tăng 5,02%, vật liệu xây dựng tăng 2,69%, điện sinh hoạt tăng 5,31%. Những con số này phản ánh áp lực tài chính dài hạn lên các hộ gia đình, đặc biệt tại các thành phố lớn, nơi chi phí sinh hoạt chiếm phần lớn thu nhập.

Giá dịch vụ y tế tăng vọt, giao thông giảm mạnh nhất trong rổ CPI tháng 4/2025 so với cùng kỳ năm trước (YoY). Nguồn: Cục Thống kê (NSO).

Trong 4 tháng đầu năm 2025, nhóm nhà ở và điện nước là một trong các nhóm có tốc độ tăng giá cao nhất, góp phần định hình kỳ vọng lạm phát và gây sức ép lên chính sách tiền tệ. Vì vậy, trong bối cảnh lạm phát chung đang được kiểm soát, nhưng áp lực từ nhóm chi tiêu thiết yếu lại không hề giảm, điều hành vĩ mô cần theo sát và có biện pháp giám sát đặc biệt đối với nhóm này.

Thực phẩm và ăn uống ngoài gia đình: Chi phí sinh hoạt ngày càng tăng

Theo Cục Thống kê (NSO), nhóm “hàng ăn và dịch vụ ăn uống” tăng 0,12% so với tháng trước (MoM), góp phần làm CPI toàn phần tăng 0,04 điểm phần trăm. Trong đó, nhóm thực phẩm tăng 0,17%, chủ yếu đến từ giá thịt lợn tăng 0,8%. Lý do được ghi nhận là do nguồn cung nhập khẩu gặp khó, trong nước xuất hiện dịch bệnh tại một số vùng và nhu cầu tăng cao trong dịp lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và kỳ nghỉ 30/4 – 1/5. Bên cạnh thịt lợn, các sản phẩm đi kèm như mỡ động vật tăng 1,01%, giò chả tăng 0,48%, nội tạng động vật tăng 0,18%, đều là các mặt hàng tiêu dùng thường xuyên trong bữa ăn của người Việt.

Ngoài ra, giá các mặt hàng như chè, cà phê, ca cao tăng 0,42%, sữa – bơ – phô mai tăng 0,21%, đường – mật tăng 0,05%, và gia vị tăng 0,25%, tiếp tục cho thấy xu hướng tăng giá không chỉ dừng lại ở nhóm thịt mà còn lan sang các mặt hàng thực phẩm tiêu dùng khác. Tuy nhiên, giá nhóm lương thực giảm 0,65% nhờ vào giá gạo giảm mạnh (-0,96%), phản ánh nguồn cung nội địa dồi dào và áp lực giá xuất khẩu suy yếu. Cụ thể, gạo tẻ thường giảm 1,08%, gạo tẻ ngon giảm 0,68%, và gạo nếp giảm 0,27%.

Trong tháng 4, chi phí ăn uống ngoài gia đình tăng 0,32%, ảnh hưởng trực tiếp đến nhóm thu nhập trung bình và thấp – nhóm chi tiêu phần lớn thu nhập cho thực phẩm. Tăng giá ăn ngoài thường có tác động cảm nhận rõ rệt hơn vì khó điều chỉnh và dễ tiếp cận nhất đối với người tiêu dùng.

So với cùng kỳ năm trước, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng mạnh 4,09% YoY – là nhóm tác động lớn nhất đến CPI toàn phần, với mức đóng góp lên tới 1,37 điểm phần trăm. Trong đó, nhóm thực phẩm tăng tới 4,91%, còn lương thực tăng nhẹ 0,66%, phản ánh xu hướng tăng giá tập trung vào các mặt hàng chế biến sẵn và ăn ngoài – những yếu tố cấu thành trực tiếp chi phí sinh hoạt hiện hữu và thường nhật của hộ gia đình.

Các nhà phân tích cho rằng, việc giá thực phẩm và ăn uống ngoài gia đình duy trì đà tăng là điều đáng lo ngại, bởi đây là nhóm hàng có trọng số lớn trong rổ CPI và ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống hằng ngày. Điều này làm dấy lên mối lo ngại về “lạm phát cảm nhận” – mức chi tiêu thực tế của người dân tăng nhanh hơn những gì thể hiện trên chỉ số CPI chính thức.

Hai nhóm giảm giá: Tác động ngắn hạn và thiếu bền vững

Trong cơ cấu CPI tháng 4/2025, chỉ có hai nhóm ghi nhận mức giảm là “giao thông” và “bưu chính viễn thông”. Nhóm giao thông giảm mạnh nhất với mức -1,05% MoM, kéo CPI toàn phần giảm khoảng 0,1 điểm phần trăm. Cục Thống kê (NSO) cho biết, nguyên nhân chính là “giá xăng giảm 2,83% và dầu diezen giảm 3,31% do giá dầu thô thế giới hạ nhiệt vì lo ngại suy thoái và nguồn cung ổn định từ các quốc gia sản xuất lớn”.

Tuy nhiên, tác động giảm giá từ nhiên liệu thường có độ trễ khi lan tỏa vào các mặt hàng tiêu dùng khác, đặc biệt là chi phí vận chuyển hàng hóa và dịch vụ. Vì vậy, mức giảm hiện tại khó có thể tạo ra cảm nhận giảm gánh nặng giá cả trong thời gian ngắn, và càng không đủ để cân bằng với mức tăng từ các nhóm hàng thiết yếu.

Giá ô tô mới và xe máy giảm lần lượt 0,16% và 0,06%, nhưng do đây là các mặt hàng tiêu dùng có tính chu kỳ dài, ít khi mua sắm thường xuyên nên tác động đến chỉ số CPI tổng thể là không đáng kể. Nhóm “bưu chính và viễn thông” giảm 0,15% do giá điện thoại thông minh và máy tính bảng giảm lần lượt 1,65% và 1,56%, phản ánh xu hướng giảm giá toàn cầu của hàng điện tử tiêu dùng. Tuy nhiên, chi phí sửa chữa điện thoại lại tăng 0,5% do giá nhân công tăng, phần nào làm giảm hiệu ứng tích cực của mức giảm giá thiết bị.

So với cùng kỳ năm trước, hai nhóm này vẫn duy trì mức giảm lần lượt là -6,89% YoY và -0,5% YoY, tác động làm CPI chung giảm khoảng 0,67 và 0,02 điểm phần trăm. Tuy nhiên, mức giảm này không đủ lớn để trung hòa xu hướng tăng mạnh từ các nhóm thiết yếu như nhà ở và thực phẩm, do vậy chỉ mang tính chất cân bằng tạm thời.

Do tác động giảm giá đến từ yếu tố chu kỳ và bên ngoài (như giá dầu thế giới), nên khả năng kéo dài hiệu ứng giảm là không cao, đặc biệt trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và căng thẳng chuỗi cung ứng vẫn chưa hạ nhiệt. Điều này đồng nghĩa với việc sức ép giá trong nước vẫn còn đó và cần tiếp tục được theo dõi chặt chẽ trong các kỳ thống kê tiếp theo.

Lạm phát cơ bản gần sát CPI toàn phần: Báo hiệu xu hướng tăng giá cấu trúc

Một điểm đáng lưu ý là mức lạm phát cơ bản (core CPI) trong tháng 4/2025 đạt 3,05% YoY – gần tương đương mức lạm phát toàn phần 3,12% YoY. Điều này phản ánh rằng xu hướng tăng giá hiện tại không còn xuất phát từ các yếu tố ngắn hạn như giá xăng dầu hay thực phẩm, mà là kết quả của các yếu tố chi phí sản xuất và dịch vụ tăng đều, mang tính nền tảng và cấu trúc. Sự đồng biến giữa CPI và core CPI là tín hiệu mạnh mẽ cho thấy chính sách tiền tệ và tài khóa cần thận trọng hơn trong các quý tới để kiểm soát kỳ vọng giá.

Diễn biến lạm phát cơ bản tháng 4 và 4 tháng đầu năm giai đoạn 2021–2025. Nguồn: Cục Thống kê (NSO).

Đáng chú ý, mức tăng CPI tháng 4 tại khu vực thành thị là 0,13% trong khi khu vực nông thôn gần như không đổi. Sự phân hóa này phản ánh rõ nét sự chênh lệch trong cấu trúc tiêu dùng và độ nhạy cảm với giá cả giữa các vùng. Người dân thành thị phải đối mặt với chi phí sinh hoạt cao hơn nhiều, từ tiền thuê nhà, giá điện nước cho đến dịch vụ ăn uống và đi lại.

Cục Thống kê (NSO) cũng ghi nhận sự biến động mạnh của các tài sản phòng ngừa lạm phát như vàng và USD trong tháng 4. Cụ thể, chỉ số giá vàng tăng 10,54% MoM và 37,14% YoY – mức tăng cao nhất kể từ đầu năm 2024, phản ánh tâm lý phòng thủ rủi ro do xung đột quốc tế và bất ổn thương mại toàn cầu. Chỉ số giá USD tăng 0,97% MoM và 3,17% YoY – cho thấy áp lực từ tỷ giá có thể lan sang các mặt hàng nhập khẩu và đẩy kỳ vọng lạm phát trong nước tăng cao.

Trong bối cảnh này, việc nhìn vào chỉ số CPI tổng hợp không đủ để nắm bắt toàn diện sức ép lạm phát thực tế. Các cấu phần chi tiết trong rổ CPI, đặc biệt là các nhóm chi tiêu thiết yếu như nhà ở, thực phẩm và dịch vụ sinh hoạt, cần được giám sát liên tục và chặt chẽ để đưa ra chính sách điều hành phù hợp, đồng thời truyền thông rõ ràng để định hướng kỳ vọng của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Lạm phát thống kê có thể thấp, nhưng “lạm phát cảm nhận” của người dân vẫn còn rất nóng.