Cuộc cách mạng thương mại điện tử sắp đến: ChatGPT và AI sẽ biến đổi hoàn toàn cách chúng ta mua sắm?

Ngành thương mại điện tử toàn cầu đang đứng trước một cuộc cách mạng lớn, khi các chuyên gia dự đoán trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh sẽ thay đổi hoàn toàn mô hình kinh tế bán lẻ trực tuyến. ChatGPT và các nền tảng tương tự không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn đang dần trở thành "trung tâm mua sắm" mới, nơi người dùng có thể thực hiện toàn bộ quy trình từ tìm kiếm sản phẩm đến thanh toán mà không cần rời khỏi cuộc trò chuyện. Điều này hứa hẹn sẽ tạo ra một cú hích lớn, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức sống còn cho các ông lớn trong ngành, từ các sàn thương mại điện tử đến các công ty thanh toán.

Mua sắm không ma sát: Xu hướng tất yếu của thời đại số

Xu hướng mua sắm "không ma sát" (frictionless) đang trở thành mục tiêu hàng đầu của các doanh nghiệp. Theo các chuyên gia, càng ít bước rườm rà trong quy trình thanh toán, khách hàng càng dễ dàng đưa ra quyết định mua hàng. Hiện tại, khi tìm kiếm một chiếc áo khoác trên ChatGPT, bạn vẫn phải chuyển đến trang web của nhãn hàng để hoàn tất giao dịch. Nhưng điều này sẽ sớm thay đổi.

Nhiều động thái gần đây cho thấy AI tạo sinh đang tiến rất gần đến việc tích hợp chức năng thanh toán trực tiếp. Cụ thể:

Perplexity và PayPal: Công cụ tìm kiếm AI Perplexity đã hợp tác với PayPal, cho phép người dùng mua vé concert hoặc đặt dịch vụ du lịch ngay trong cuộc trò chuyện. Giao dịch được xử lý bởi PayPal hoặc Venmo, bao gồm cả vận chuyển và hóa đơn.

ChatGPT và Shopify: Theo nguồn tin của Financial Times, ChatGPT đang chuẩn bị ra mắt hệ thống thanh toán tích hợp với các đối tác như Shopify. Điều này có nghĩa là người dùng có thể hoàn tất giao dịch ngay trong nền tảng ChatGPT, và các nhà bán lẻ sẽ trả hoa hồng cho OpenAI. Dù cả hai bên chưa xác nhận, nhưng OpenAI đã từng hợp tác với Shopify trong dự án trợ lý AI cho bán hàng trực tuyến.

Theo các chuyên gia, càng ít bước rườm rà trong quy trình thanh toán, khách hàng càng dễ dàng đưa ra quyết định mua hàng

Chuyên gia Elizabeth Parkins từ Đại học Roanoke nhận định: “Cho phép khách hàng mua sắm mà không cần rời khỏi cuộc trò chuyện sẽ tác động đáng kể đến chu kỳ bán hàng. Khách hàng sẽ có được thứ họ muốn nhanh hơn, ít phiền phức hơn và quan trọng là ít có cơ hội thay đổi ý định hơn.”

Cuộc chiến giành quyền kiểm soát "tiền bán hàng"

Thay vì chỉ tập trung vào việc thanh toán, các chuyên gia tin rằng cuộc chiến thực sự nằm ở giai đoạn trước khi bán hàng (pre-sale). Alex Graf, CEO của Spryker và tác giả cuốn sách "The E-Commerce Book," cho rằng ChatGPT và các AI tương tự đang trở thành "trang chủ" mới của thương mại. Chúng sẽ dẫn dắt quá trình khám phá sản phẩm, gợi ý lựa chọn và rút ngắn thời gian ra quyết định cho khách hàng.

Đối với các sàn thương mại điện tử truyền thống như Amazon hay Etsy, điều này đặt ra một mối đe dọa sống còn. Những nền tảng này sống nhờ vào "thời gian xem" (watch time) của người dùng để hiển thị quảng cáo và thúc đẩy mua hàng. Nhưng khi khách hàng bắt đầu hành trình mua sắm từ AI, các sàn này sẽ mất đi một phần đáng kể lưu lượng truy cập và doanh thu từ quảng cáo. Graf nhấn mạnh: "Bán sản phẩm không còn là nơi tạo ra lợi nhuận lớn nhất nữa. Lợi nhuận nằm ở việc bán 'lượt xem'." Không có gì ngạc nhiên khi Amazon cũng đang đầu tư mạnh mẽ vào các tính năng AI tạo sinh cho mua sắm và rót vốn vào các công ty AI như Anthropic để không bị bỏ lại phía sau.

Cơ hội và thách thức cho các "ông lớn" thanh toán

Sự xuất hiện của AI tạo sinh trong quy trình thanh toán cũng đặt ra câu hỏi về vai trò của các nền tảng thanh toán truyền thống như PayPal, Venmo hay Apple Pay. Paul McAdam từ J.D. Power cho rằng mặc dù các "ông lớn" này đã có chỗ đứng vững chắc và sẽ tìm cách thích nghi, nhưng hệ sinh thái thanh toán chắc chắn sẽ bị xáo trộn.

Một số chuyên gia khác lại cho rằng, các công ty thanh toán như PayPal không coi đây là mối đe dọa mà là cơ hội để hợp tác. Bằng chứng là PayPal đã hợp tác với Perplexity. Người phát ngôn của PayPal cho biết: "Chúng tôi đang hợp tác với những người chơi lớn nhất trong không gian này để mang đến trải nghiệm thanh toán và thương mại liền mạch, an toàn."

Tuy nhiên, Alex Graf nhận định rằng các công ty thanh toán cuối cùng sẽ bị ảnh hưởng một cách gián tiếp. Khi các hệ thống tích hợp hoặc "ví điện tử" do chính AI phát triển trở nên phổ biến, chúng có thể dần chiếm lấy thị phần của các công cụ thanh toán bên thứ ba. "Những người chiến thắng cuối cùng sẽ là những người có thể kiếm tiền từ sự chú ý và ý định của người dùng, chứ không chỉ từ các giao dịch," ông kết luận.

Nhìn chung, dù ở bất kỳ hình thức nào, trải nghiệm thanh toán trực tuyến đã sẵn sàng cho một sự thay đổi mang tính đột phá. Các công ty bán lẻ và thanh toán cần phải chủ động lập kế hoạch để không bị đào thải trong kỷ nguyên mua sắm mới