Cá mè vinh (tên khoa học: Barbonymus gonionotus), thuộc họ cá Chép, từng là loài phổ biến tại các sông ngòi, kênh rạch ở khu vực Tây Nam Bộ như Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long… Tuy nhiên, do thói quen đánh bắt không kiểm soát và khai thác tràn lan trong tự nhiên, loài cá này đã từng đứng trước nguy cơ biến mất khỏi thị trường nội địa.

Trong bối cảnh đó, một số hộ dân và doanh nghiệp thủy sản đã chuyển hướng sang nuôi cá mè vinh nhằm bảo tồn và khai thác bền vững nguồn lợi. Nhờ khả năng sinh sản mạnh, mỗi năm có thể sinh từ 4 đến 5 lứa, mỗi lứa đẻ hàng trăm ngàn trứng, người nuôi không chỉ chủ động được nguồn giống mà còn duy trì được nguồn cung ổn định quanh năm.

Khác với nhiều loài cá nước ngọt cần chế độ chăm sóc đặc biệt, cá mè vinh khá dễ nuôi, thích nghi tốt với nhiều điều kiện ao hồ và nguồn nước. Loài cá này sống theo đàn, có thể đạt chiều dài từ 30–40 cm khi trưởng thành. Đặc điểm nhận biết dễ thấy là thân hình thon dài, dẹp bên, bộ vảy ánh bạc bắt mắt và phần đầu hơi to.

Hồi sinh báu vật dưới nước ở miền Tây: Nuôi dễ, đẻ khỏe, bán đắt như tôm tươi
Cá mè vinh thơm ngon, dễ nuôi, đẻ khỏe đang là nguồn thu nhập đáng kể của nhiều hộ gia đình tại ĐBSCL. Ảnh minh họa

Thức ăn của cá chủ yếu là rong rêu, cỏ nước, tảo và các vi sinh vật, giúp giảm chi phí thức ăn trong quá trình nuôi. Khi được nuôi trong môi trường thuận lợi, chỉ sau vài tháng, cá có thể đạt trọng lượng từ 1,5–2 kg, thậm chí có con nặng trên 5 kg.

Hiện tại, cá mè vinh được thị trường đánh giá cao nhờ thịt thơm, ít xương, thích hợp chế biến nhiều món ăn truyền thống như kho lạt, nướng trui, hấp sả… Giá bán cá mè vinh thương phẩm dao động từ 180.000 đến 220.000 đồng/kg. Những con cá “khủng” nặng hơn 5 kg có thể được mua với giá lên tới hàng triệu đồng mỗi con, trở thành món đặc sản cao cấp trong nhiều nhà hàng và gia đình.

Việc nuôi thành công cá mè vinh không chỉ giúp người dân tăng thu nhập, mà còn góp phần giảm áp lực đánh bắt cá tự nhiên, bảo vệ hệ sinh thái và đa dạng sinh học vùng đồng bằng. Nhiều hộ dân đang mở rộng quy mô nuôi và từng bước xây dựng thương hiệu cá mè vinh địa phương gắn với truy xuất nguồn gốc.

Theo một số chuyên gia thủy sản, nếu có sự hỗ trợ từ ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương trong việc đào tạo kỹ thuật, đầu tư hạ tầng và xúc tiến thương mại, cá mè vinh hoàn toàn có thể trở thành một mặt hàng xuất khẩu tiềm năng trong tương lai.