Bên cạnh những loại lá quen thuộc dùng để tẩm ướp món ăn như lá mắc mật, lá giang,.. Vùng núi Tây Bắc còn có một loại lá vô cùng đặc biệt, đó là lá dổi đất.

Lá dổi đất thuộc họ long não, có mùi thơm rất đặc trưng, thoảng mùi hăng nhẹ như tiêu rừng, xen chút cay nồng và đắng nhẹ ở đầu lưỡi nhưng hậu ngọt đậm đà. Lá thường được người dân thu hái từ cây dổi mọc hoang hoặc trồng xen trong vườn nhà, đặc biệt phổ biến ở các tỉnh Tây Bắc như Sơn La, Điện Biên, Yên Bái, Hòa Bình...

Trước đây, lá dổi đất thường chỉ được đồng bào dân tộc thiểu số sử dụng trong những bữa cơm hằng ngày, ướp thịt nướng, cá suối, hoặc cho vào món canh đắng, chủ yếu để tạo mùi thơm và khử tanh. Tuy nhiên, nhờ hương vị lạ miệng và tính ứng dụng cao trong ẩm thực, lá dổi đất dần trở thành một nguyên liệu đặc sản, được giới đầu bếp, nhà hàng miền xuôi săn đón.

Lá dại mọc ven đường, ai ngờ trồng 2 tháng đã 'hái ra tiền' giá cao hơn cả thịt lợn
Lá dổi đất thuộc họ long não, có mùi thơm rất đặc trưng, thoảng mùi hăng nhẹ như tiêu rừng. (Ảnh minh hoạ)

Chị Hòa (Mường La, Sơn La), người có gần 5 năm trồng dổi đất chia sẻ: “Chỉ cần chăm đúng kỹ thuật, cây dổi có thể thu lá sau 2 tháng. Một gốc trồng xen trong vườn cũng có thể cho vài lạng mỗi đợt hái. Có thời điểm tôi bán lá khô giá 120.000 – 150.000 đồng/kg mà không đủ hàng giao.”

Lá dổi đất tươi có thể dùng trực tiếp, nhưng phổ biến hơn là được phơi khô, sao vàng hoặc nướng sơ trên bếp than để dậy mùi rồi mới tẩm ướp món ăn. Vài lá dổi khô giã nhỏ có thể biến một món thịt nướng bình thường thành một món ăn đậm chất núi rừng Tây Bắc.

Giữa lúc nhiều loại cây gia vị bản địa bị mai một, thì lá dổi đất lại âm thầm "lên ngôi", không chỉ mang lại giá trị kinh tế cho người dân vùng cao mà còn góp phần giữ gìn hương vị truyền thống độc đáo của ẩm thực Việt.