Lệnh cấm điện than từ năm 2050 buộc TKV 'xoay trục': Lãnh đạo tập đoàn tiết lộ bước chuyển mang tính sống còn

Chia sẻ tại "Diễn đàn nâng cao vị thế doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu", ngày 24/6, ông Trần Văn Giang, Trưởng ban Điện lực, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), cho biết, thực tế hiện nay ngành năng lượng Việt Nam đang gặp nhiều thách thức như nhu cầu tiêu thụ năng lượng tăng cao, đặc biệt trong công nghiệp và giao thông; Cơ cấu nguồn điện phụ thuộc chủ yếu vào nhiệt điện than, khí, thủy điện trong khi nguồn năng lượng sơ cấp ngày càng suy giảm.

Đáng chú ý, tỷ trọng năng lượng sơ cấp từ nhiên liệu hóa thạch còn rất lớn, mức độ phát thải khí nhà kính từ các nhà máy nhiệt điện vẫn đang ở mức cao. Hạ tầng truyền tải chưa theo kịp tốc độ phát triển của các nguồn năng lượng mới, đặc biệt là sự phát triển nóng của điện mặt trời trong thời gian qua đã gây áp lực lớn lên lưới điện quốc gia.

“Hiện nay khung pháp lý cho các mô hình như điện tái tạo, lưu trữ năng lượng, điện hydrogen, amoniac, điện sinh khối, năng lượng sạch, năng lượng mới còn thiếu và chưa đồng bộ,” ông Giang nói. Đây là rào cản lớn khiến quá trình chuyển đổi năng lượng chưa thể tiến xa như kỳ vọng.

Ông Trần Văn Giang, Trưởng ban Điện lực, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam. Ảnh minh hoạ.

Đặc biệt, theo quy định của Chính phủ, đến năm 2050, các doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ không được phép phát điện bằng than – nguồn nhiên liệu truyền thống và chủ lực của TKV trong nhiều thập kỷ.

“Đây là một thách thức rất lớn đối với TKV, đòi hỏi phải có lộ trình chuyển đổi căn cơ và quyết liệt,” ông Giang nhấn mạnh.

Trước mắt, TKV đã bắt đầu triển khai các bước thử nghiệm chuyển đổi nhiên liệu trong vận hành nhà máy nhiệt điện. Một trong những giải pháp hiện tại là đốt kèm gỗ với tỷ lệ ban đầu 5%, sau đó từng bước nâng lên theo thời gian, kết hợp với các chất đốt thay thế khác. Tập đoàn cũng đang hợp tác với các đối tác nước ngoài để nghiên cứu công nghệ đốt than kèm amoniac và hydrogen. Ngoài ra, TKV cũng đang tích cực tiếp cận công nghệ và mô hình sản xuất của các nước phát triển.

“Chúng tôi đang làm việc với các đối tác Nhật Bản để tìm hiểu khả năng phối hợp sử dụng các chất đốt thay thế cho than, từ đó xây dựng lộ trình chuyển đổi hiệu quả và phù hợp với năng lực hiện có của Việt Nam,” ông Giang chia sẻ.

Không dừng lại ở việc cải tiến công nghệ nhiệt điện, TKV còn từng bước chuyển hướng sang đầu tư năng lượng tái tạo. Tại khu vực Tây Nguyên, TKV đã bắt đầu thử nghiệm sử dụng điện mặt trời để phục vụ cho sản xuất nhôm. Việc sử dụng nguồn điện sạch không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính mà còn nâng cao giá trị sản phẩm, giúp TKV tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng năng lượng bền vững toàn cầu.

Đáng chú ý, tập đoàn đã triển khai mô hình điện mặt trời nổi trên các hồ nước, hướng đi được đánh giá có nhiều tiềm năng tại Việt Nam trong bối cảnh quỹ đất hạn hẹp.

“Chúng tôi ưu tiên sử dụng điện sạch cho nhu cầu nội bộ, qua đó giảm tải cho lưới điện quốc gia và tạo ra các mô hình phát triển bền vững ngay trong nội tại của doanh nghiệp,” ông Giang cho biết.

Để quá trình chuyển đổi năng lượng diễn ra một cách đồng bộ, hiệu quả và thực chất, ông Giang nhấn mạnh 5 kiến nghị mang tính then chốt sau:

-Hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến năng lượng, bao gồm Luật năng lượng tái tạo, điện hạt nhân, cơ chế thị trường điện cạnh tranh, cơ chế đấu thầu điện, giá mua bán điện, hợp đồng trực tiếp, thị trường carbon…

-Xây dựng chương trình tổng thể quốc gia về chuyển dịch năng lượng, trong đó quy định cụ thể về chuyển đổi nhiên liệu cho các nhà máy điện, quy hoạch vùng nhiên liệu thay thế và lộ trình giảm dần sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

-Rà soát nhu cầu sử dụng than nội địa, phù hợp với định hướng đến năm 2050 không còn nhập khẩu than, đồng thời chuẩn bị kế hoạch đầu tư phát triển mỏ mới phục vụ giai đoạn trung gian của quá trình chuyển đổi.

-Tăng cường phối hợp liên ngành, từ cấp trung ương đến địa phương, trong việc quy hoạch, cấp phép, điều phối chính sách về năng lượng mới.

-Hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, an sinh xã hội cho lao động ngành than – lực lượng sẽ chịu tác động trực tiếp khi đóng cửa các nhà máy nhiệt điện và mỏ than trong tương lai.