Rau chốc, một loại thực vật thủy sinh thuộc họ Lục bình (Pontederiaceae), chi Rau mác (Monochoria), vốn mọc hoang ở các vùng trũng thấp, ruộng nước ngọt miền Tây Nam Bộ, nay đã trở thành nguyên liệu ẩm thực đặc trưng trong nhiều món ngon dân dã.

Không cần gieo trồng hay chăm bón, rau chốc phát triển mạnh vào mùa nước nổi – khoảng tháng 9 đến tháng 10 hằng năm. Cây có rễ chùm bám sâu dưới bùn, thân mềm, cao khoảng 10–25cm, nhỏ như ngón tay út. Lá rau chốc thon dài, nhọn, có màu xanh non. Khi thu hoạch, người dân thường nhổ cả cây, bỏ rễ và đôi khi cả lá để chế biến.

Loại rau không cần chăm bón vẫn mọc tua tủa, chỉ Việt Nam có: Giàu giá trị dinh dưỡng, giá bán lên tới 39.000 đồng/kg
Rau chốc mọc bờ, mọc bụi, không cần phải chăm bón nhưng hiện được bán với từ 25.000 - 39.000 đồng/kg, có nơi giá sẽ lên đến 50.000 - 70.000 đồng/kg. Ảnh: Tổng hợp

Rau chốc có vị thanh mát, hơi cay và đắng nhẹ, gợi nhớ đến lá hẹ. Không chỉ là loại rau ăn kèm hấp dẫn, rau chốc còn được ghi nhận trong y học cổ truyền với nhiều công dụng: thanh nhiệt, giải độc, tăng sức đề kháng.

Theo các tài liệu cổ, rau chốc có thể hỗ trợ chữa hậu sản, động thai, đau tim, chóng mặt và ho ra máu. Lá non dùng đắp ngoài trị mụn nhọt, lở ngứa, ong đốt, rắn cắn. Hoa rau chốc được cho là có tác dụng sáng mắt, chữa trĩ và trừ thấp.

Khảo sát trên thị trường, hiện rau chốc hiện nay được bán với giá khoảng từ 25.000 - 39.000 đồng/kg, có nơi giá sẽ lên đến 50.000 - 70.000 đồng/kg.

Trong ẩm thực, rau chốc góp mặt trong nhiều món ăn đặc trưng miền Tây. Loại rau này thường được ăn sống cùng mắm kho, lẩu mắm – giúp cân bằng vị đậm, cay của món chính bằng độ giòn và ngọt thanh tự nhiên. Rau chốc xào tỏi là món đơn giản nhưng đậm đà, giữ nguyên màu xanh và độ giòn của rau khi chế biến nhanh tay trên lửa lớn. Ngoài ra, rau còn được nấu canh với tôm, tép hoặc cá lóc – món giải nhiệt lý tưởng trong ngày hè.

Một gợi ý thú vị khác là nộm rau chốc – món ăn thanh mát, dễ làm. Rau được trộn cùng nước mắm chua ngọt, thêm hành phi, đậu phộng và các loại rau thơm như quế, tạo nên món gỏi đậm vị quê nhà. Người miền Tây còn biến tấu rau chốc với thịt bò, tôm luộc, tóp mỡ, tạo nên nhiều hương vị phong phú, lạ miệng.

Từ loài cỏ dại mọc hoang, rau chốc đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa cơm quê, góp phần làm nên bản sắc ẩm thực miền Tây – mộc mạc mà đậm đà, dân dã nhưng giàu giá trị dinh dưỡng và y học.