Đạo luật Phát triển Ngành công nghiệp Xe điện (EVIDA – RA 11697) có hiệu lực từ tháng 5/2022, kèm Lộ trình toàn diện cho ngành xe điện (CREVI) do Bộ Năng lượng (DOE) xây dựng, xác định mục tiêu dài hạn tới 2040 và các ưu đãi cho sản xuất, lắp ráp, pin, trạm sạc cũng như người dùng. Trung tâm Nghiên cứu Thuế Quốc gia (NTRC) ghi nhận CREVI xây dựng các kịch bản, trong đó kịch bản “business-as-usual” hướng tới 1,74 triệu EV đến năm 2040.

Tốc độ thâm nhập thị trường đã cải thiện rõ rệt từ 2023–2024. Hiệp hội Xe điện Philippines (EVAP) trích dữ liệu Cơ quan Quản lý Giao thông Đường bộ Philippines (LTO) cho biết nửa đầu 2024 có 10.001 phương tiện “điện hóa” mới đăng ký, gần bằng cả năm 2023 (10.388). Đây là tín hiệu bứt tốc sau giai đoạn 2010–2021 còn khiêm tốn, đặc biệt ở e-trike và e-motorcycle. Tuy vậy, so với quy mô đội xe hàng chục triệu chiếc, số tuyệt đối vẫn còn nhỏ.

Người dân một nước Đông Nam Á hào hứng mua xe điện nhưng vướng ngay 2 điểm nghẽn nghiêm trọng
“Hạ tầng sạc” là điểm nghẽn lớn nhất khi Philippines chuyển đổi sang xe điện. Ảnh minh họa

“Hạ tầng sạc” là điểm nghẽn lớn nhất. Tính đến 31/3/2025, Philippines có 912 trạm sạc công cộng, tập trung nhiều ở Vùng Thủ đô (NCR). Con số này cho thấy khoảng cách đáng kể với mục tiêu triển khai hàng vạn điểm sạc trong vài năm tới theo CREVI, buộc cơ quan quản lý phải đẩy nhanh quy chuẩn và lấy ý kiến công chúng để tháo gỡ.

Ở mảng xe hai/ba bánh – “xương sống” di chuyển đô thị – thị trường hiện bị chi phối bởi các thương hiệu giá cạnh tranh từ Trung Quốc và một số thương hiệu nội địa. Một tài liệu dự án hỗ trợ e-2W cho biết TailG (Trung Quốc) từng nắm khoảng 54,6% thị phần e-2W, tiếp theo là Motorstar (Philippines) 28,9%. Điều này phản ánh mức độ phụ thuộc cao vào nguồn cung ngoại và lợi thế quy mô của các nhà sản xuất Trung Quốc. Đồng thời, các hãng như Yadea đã công bố kế hoạch đầu tư sản xuất lớn tại Batangas, củng cố chuỗi cung ứng tại chỗ cho thị trường Philippines.

Người dân một nước Đông Nam Á hào hứng mua xe điện nhưng vướng ngay 2 điểm nghẽn nghiêm trọng
Giá điện cao tại Philippines là điểm nghẽn thứ hai. Ảnh minh họa

Về phía cầu, khảo sát do Nissan ủy quyền từ trước đại dịch cho thấy khoảng 45–46% người dùng ô tô Philippines sẵn sàng cân nhắc xe “điện hóa” cho lần mua tiếp theo. Thực tế gần đây cũng ghi nhận làn sóng e-trike/e-bike phát triển nhanh hơn khả năng quản lý, dẫn tới những điều chỉnh chính sách đăng ký và phân làn tại đô thị.

Một yếu tố cấu trúc khác là chi phí điện. Philippines thường nằm trong nhóm có giá điện cao của châu Á; các tổng hợp gần đây xếp nước này quanh vị trí thứ ba sau Singapore và Nhật Bản. Điều đó phần nào bào mòn lợi thế chi phí vận hành EV, dù xu hướng tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo và linh hoạt thị trường điện có thể giúp mặt bằng giá dần hạ trong trung hạn.

Chính sách đang chuyển từ “khung khuyến khích” sang “thực thi tăng tốc”. DOE đẩy mạnh chuẩn hóa trạm sạc; các đô thị lớn siết quy định với e-bike/e-trike trên đường quốc lộ, còn LTO ban hành – rồi điều chỉnh – yêu cầu đăng ký, giấy phép và trang bị an toàn cho nhóm phương tiện hạng nhẹ. Những bước đi này nhằm giảm hình ảnh tiêu cực do vận hành lộn xộn, đồng thời bảo vệ đà tăng trưởng.