Thứ phế phẩm nông nghiệp từng biểu trưng cho nghèo nàn, bỏ đi không ai tiếc, nay xuất đi Âu - Mỹ với giá ngất ngưởng

Trước đây, xơ mướp từng là vật vô giá trị, được dân quê cho không ai nhận. Họ tận dụng vỏ khô của trái mướp để làm cây gãi lưng, miếng chùi nồi hoặc bông tắm. Thậm chí nhiều lúc xơ mướp bị bỏ chết khô trên dây vườn, không được tận dụng.

Nhưng giờ đây, tại chợ Tân Định, TP.HCM, những dây xơ mướp được tiểu thương như bà Trương Thị Ánh Hồng treo trước sạp, bán từ vài chục cái, đã tăng lên tới hàng trăm, thậm chí phải thuê xe tải để vận chuyển khi có đơn đặt lớn. Giá giao mối sau khi sơ chế khoảng 15.000–20.000 đồng/cái.

Xơ mướp từng là phế phẩm nông nghiệp không được tận dụng. Ảnh minh họa

Tại Bình Phước, anh Nguyễn Văn Tiến liên kết với đối tác ở Gia Lai, quản lý diện tích 3 ha trồng mướp khô làm nguyên liệu quanh năm cho sản xuất. Mỗi vụ thu về khoảng 500 kg xơ mướp khô, lợi nhuận đạt 25–30 triệu đồng/ha. Trung bình mỗi năm anh thu về khoảng 300 triệu đồng.

Cơ sở sơ chế ở Củ Chi do anh Nguyễn Hoàng Long điều hành đã xuất khẩu sản phẩm xơ mướp sang Nhật Bản, Hàn Quốc. Sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3–4 sao, giá trung bình 30.000–60.000 đồng, còn nếu xuất đi nước ngoài thì 3-5 USD/sản phẩm. Hàng năm, anh xuất đi 3–5 đơn hàng, mỗi đơn hàng trị giá 30.000–40.000 USD.

Công ty Green Fiber (tỉnh Đắk Lắk) đã khẳng định ghi dấu ấn trong việc sản xuất xơ mướp đạt tiêu chuẩn quốc tế. Sản phẩm đặc trưng là xơ mềm, trắng tự nhiên; cạnh tranh chất lượng với các nguồn xuất khẩu truyền thống từ Trung Quốc hay Ai Cập, mà giá thành vẫn hợp lý.

Nhưng khi được biến tấu thành các món đồ handmade, giá trị của xơ mướp được đánh thức. Ảnh minh họa

Một doanh nghiệp khác là KB EcoLife cũng xuất khẩu các sản phẩm làm từ xơ mướp như miếng tắm, rửa chén, thắt lưng, tấm lót giày… sang Mỹ, Hàn Quốc, Nhật và Hà Lan.

Ngoài ra, chị Võ Thị Ngọc Thư nhận được giải Dự án khởi nghiệp xanh 2022 và xuất khẩu hàng nghìn sản phẩm xơ mướp mỗi tháng sang Mỹ, Canada, Úc và châu Âu. Hỗ trợ cho hàng chục hộ gia đình trồng xơ, cung cấp việc làm ổn định (nhân công chính 6 triệu đồng/tháng, nhân công thời vụ 3–5 triệu đồng/tháng).

Đội ngũ từ Đồng Tháp, tác giả dự án “Connecting People with Nature” (năm 2023) vinh dự đoạt giải nhất cuộc thi Khởi nghiệp Xanh, nhờ đề xuất kết nối nông dân xã viên với thị trường sản phẩm xơ mướp bền vững.

Tại Phú Quốc, sản phẩm “Mr. Mướp” đã có mặt tại cửa hàng Vietnam One Stop (Grand World), đồng thời cùng chính quyền địa phương hỗ trợ nông dân phát triển vùng nguyên liệu xơ mướp rộng khoảng 30ha, tổ chức đào tạo nghề cho lao động nhàn rỗi tại Đồng Tháp.