'Siêu đô thị' 14 triệu dân và bài toán tăng trưởng 12,5% nửa cuối năm: Cơ hội nào cho kinh tế đầu tàu?

Mỗi 1% tăng trưởng tương đương 17.200 tỷ đồng

Chia sẻ tại phiên họp về tình hình, kết quả kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm, diễn ra vào sáng 4/7, Chi cục trưởng Chi cục Thống kê TP.HCM Nguyễn Khắc Hoàng đã thẳng thắn nhìn nhận thách thức của thành phố sau khi chính thức trở thành “siêu đô thị” với dân số hơn 14 triệu người, đóng góp 36,4% ngân sách và khoảng 25% GRDP cả nước.

Theo ông Hoàng, mỗi 1% tăng trưởng GRDP của TP.HCM hiện tương đương 17.200 tỷ đồng – con số ngang ngửa tổng GRDP cả năm của một số tỉnh miền núi phía Bắc như Điện Biên, Lai Châu. Việc thành phố đạt mức tăng trưởng 7,49% trong 6 tháng đầu năm (không tính dầu thô) được xem là rất nỗ lực. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu cả năm từ 10,04–12,41%, TP.HCM cần tăng trưởng khoảng 11–12,5% trong nửa cuối năm. Ông Hoàng nhìn nhận, "đây là thách thức rất lớn cho siêu đô thị mới".

Bởi theo ông Hoàng, nguy cơ suy thoái toàn cầu đang rõ nét hơn bao giờ hết, trong khi chính sách thuế quan của Mỹ đang có xu hướng siết lại đối với các mặt hàng “Made in Vietnam”, đặc biệt với hàng trung chuyển.

Trong khi đó, tổng cầu của TP.HCM mới hiện khá cao, song một yếu tố đang kìm hãm đà tăng trưởng là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 6 tháng đầu năm đã tăng 4,4%, gần chạm ngưỡng 4,5% mà Quốc hội cho phép. Ông Hoàng nhấn mạnh, giá cả tăng ảnh hưởng lớn đến sức mua và sản xuất, từ đó tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế.

Xuất nhập khẩu dù vẫn ghi nhận mức tăng hai con số, nhưng chưa đạt kỳ vọng. Chính sách thuế mới của Mỹ dự kiến sắp được áp dụng có khả năng ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu. Do đó, cần sớm có đối sách cụ thể cho các thị trường trọng điểm.

Trong khi đó, tỷ lệ doanh nghiệp rút khỏi thị trường đang cao chưa từng thấy: Cứ 10 doanh nghiệp gia nhập thì có tới 9 doanh nghiệp rời đi, đây là tín hiệu cần phân tích sâu, để đánh giá lại sức khỏe thực sự của nền kinh tế, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Dù đối mặt áp lực tăng trưởng chưa từng có, TP.HCM vẫn còn dư địa bứt phá nhờ đầu tư công, động lực kinh tế biển và định hướng xây dựng trung tâm tài chính quốc tế.

'Cửa sáng' từ đầu tư công, điện đàm cấp cao và 6 động lực mới

Dù thách thức lớn, TP.HCM không thiếu cơ hội. Một trong những điểm sáng là giải ngân đầu tư công đạt 32,9% trong 6 tháng đầu năm – mức cao hơn nhiều địa phương. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu giải ngân 100% trong năm, TP phải duy trì tốc độ hơn 11% mỗi tháng.

TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, cho rằng cần thiết lập "luồng xanh" cho 10–20 dự án trọng điểm như metro, hạ tầng số, logistic để ưu tiên giải ngân nhanh, tạo hiệu ứng lan tỏa.

Ngoài ra, cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Mỹ Donald Trump tối 2/7 được đánh giá là dấu hiệu tích cực. Dù chưa có tuyên bố chính thức, giới phân tích cho rằng diễn biến này có thể làm dịu lo ngại về căng thẳng thương mại, tạo dư địa chính sách mới cho doanh nghiệp xuất khẩu.

Đặc biệt, ông Vũ nhấn mạnh TP.HCM đang sở hữu 6 động lực tăng trưởng mới, trong đó có hai trụ cột đáng chú ý:

Trung tâm tài chính quốc tế: Hiện, Quốc hội đã thông qua nghị quyết liên quan trung tâm tài chính, vì vậy TP cần nhanh chóng cụ thể hóa các nghị định, đồng thời phối hợp với bộ ngành, nhà đầu tư chiến lược để triển khai các dự án tại khu vực đã quy hoạch. Với kế hoạch xây dựng trung tâm dịch vụ lớn, ông đề xuất hình thành các khu phức hợp triển lãm theo chuyên đề ở các đô thị vệ tinh như Nam Sài Gòn, Bắc Tân Uyên, Vũng Tàu, Phú Mỹ để đón đầu làn sóng công nghiệp dịch vụ mới.

Về phát triển kinh tế biển: Ông nhấn mạnh cần tập trung vào chuỗi các dự án động lực như khu thương mại tự do Cái Mép Hạ, đặc khu Côn Đảo, cảng trung chuyển Cái Mép - Thị Vải và khu phức hợp du lịch Hồ Tràm. Đây sẽ là nền tảng để thúc đẩy tăng trưởng TP.HCM trong thời gian tới.

Tuy nhiên, tất cả những động lực trên chỉ có thể phát huy nếu đi kèm với cải cách thể chế mạnh mẽ. Do đó, TS Trương Minh Huy Vũ đề xuất, TP.HCM cần thực hiện chương trình cắt giảm thủ tục hành chính quy mô lớn, tương tự “chương trình 30” trước đây, nhưng ở cấp độ siêu đô thị. Quan trọng hơn cả, phải khơi dậy niềm tin doanh nghiệp, kiến tạo một môi trường đầu tư thuận lợi.