TS Bùi Lê Minh: Đang có động thái 'câu giờ' chờ chính sách tiền tệ nới lỏng lan tỏa

Tỷ giá vẫn "căng"

Phiên giao dịch ngày 2/9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố tỷ giá trung tâm của đồng Việt Nam (VND) với USD hiện ở mức 25.240 đồng. Tỷ giá USD tham khảo tại Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước mua vào - bán ra giữ nguyên mức 24.028 - 26.452 đồng. Tỷ giá mua vào - bán ra tại một số ngân hàng thương mại dao động từ 26.100 - 26.500 đồng.

Tính từ đầu tháng 8/2025 đến nay, VND mất giá thêm khoảng 0,5-1% so với USD, nâng mức giảm từ đầu năm lên 3,8% trên thị trường ngân hàng và 3,4% trên thị trường tự do.

VND tiếp tục xu hướng giảm so với USD bất chấp việc đồng bạc xanh suy yếu trên thị trường quốc tế trong tháng 8.

Diễn biến tỷ giá USD thời điểm thượng tuần tháng 8/2025

Diễn biến mất giá của VND từ đầu năm đến nay được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhận định bởi ba nguyên nhân chính. Thứ nhất, chính sách tiền tệ nới lỏng và mặt bằng lãi suất thấp nhằm hỗ trợ tăng trưởng đã làm giảm sức hấp dẫn của VND. Thứ hai, rủi ro thuế quan gia tăng khi Mỹ áp thuế 20% với hàng hóa Việt Nam, dù thấp hơn mức 46% trước đó, nhưng thị trường vẫn lo ngại nguy cơ áp thuế 40% với hàng trung chuyển. Thứ ba, giá vàng tăng mạnh và đồng ngoại tệ khác lên giá, khiến nhu cầu nắm giữ USD và ngoại tệ gia tăng.

Thực tế, VND rớt giá so với USD ngay cả khi chỉ số DXY đi xuống. Nguyên nhân chủ yếu là chênh lệch lãi suất âm giữa VND và USD trên thị trường liên ngân hàng, do NHNN duy trì chính sách lãi suất thấp để kích thích tăng trưởng. Điều này khiến USD trở nên hấp dẫn hơn, làm cán cân cung cầu ngoại tệ biến động. Bên cạnh đó, sự rút lui của dòng vốn ngoại trên thị trường chứng khoán cũng góp phần tạo thêm áp lực tỷ giá.

Để cân bằng áp lực tỷ giá, ngày 22/8, NHNN đã phát đi thông báo kế hoạch bán ngoại tệ thông qua hợp đồng kỳ hạn, có huỷ ngang trong 180 ngày. Thời điểm áp dụng vào ngày 25-26/8. Tuy nhiên, giao dịch chỉ được thực hiện đối với các tổ chức tín dụng có trạng thái ngoại tệ âm, với giá bán 26.550 đồng/USD.

Trước đó, tỷ giá USD tại các ngân hàng đã liên tục tăng chạm trần trong tuần qua và đồng loạt vượt mốc 26.500 đồng ở chiều bán ra. Để giảm áp lực, hồi đầu tháng 1/2025, trong bối cảnh tỷ giá chịu nhiều áp lực tăng, NHNN cũng đã cung cấp các hợp đồng bán USD kỳ hạn (có kèm quyền chọn hủy) tại mức tỷ giá 25.450 đồng.

Ngoài ra, động thái khác để ổn định tỷ giá là hút tiền về thông qua phát hành tín phiếu ngắn hạn. Động thái này có thể gây tác động lớn đến dòng tiền trong nền kinh tế.

Thị trường chứng khoán đang hưởng lợi

Theo TS Bùi Lê Minh - Giảng viên Khoa Tài chính, Đại học FPT, áp lực tỷ giá VND/USD gia tăng rõ rệt trong thời gian gần đây, dù NHNN đã can thiệp thông qua công cụ bán ngoại tệ kỳ hạn (forward). Điểm đáng chú ý là NHNN không bán USD giao ngay mà áp dụng hợp đồng forward có cơ chế đặc biệt: cho phép hủy ngang 2-3 lần trong vòng 180 ngày. Cách làm này biến forward trở thành một dạng “quyền chọn miễn phí”, giúp ngân hàng thương mại linh hoạt cân đối trạng thái ngoại tệ. Đây là động thái nhằm giảm áp lực ngắn hạn và trấn an tâm lý.

Trong nước, nhu cầu ngoại tệ vẫn lớn để nhập khẩu, trả nợ và phòng thủ, trong khi dòng ngoại tệ từ xuất siêu chưa chắc đã quay về nội địa do nhiều tập đoàn FDI giữ ngoại tệ tại nước ngoài. Dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện ước khoảng 80 tỷ USD, tương đương dưới 12 tuần nhập khẩu theo chuẩn IMF, đã giảm mạnh so với giai đoạn trước. Điều này có thể là thách thức đối với điều hành chính sách tỷ giá.

TS Bùi Lê Minh - Giảng viên Khoa Tài chính, Đại học FPT

Ở bên ngoài, vị chuyên gia cho rằng bối cảnh quốc tế cũng không thuận lợi. GDP Mỹ quý II/2025 tăng 3,3% và lạm phát lõi PCE đạt 2,9% cho thấy nền kinh tế Mỹ bền bỉ hơn dự kiến, khiến đồng USD duy trì sức mạnh. Dù vậy, kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ giảm lãi suất hai lần vào tháng 9 và tháng 12 (dưới sức ép từ chính quyền Trump) có thể giúp đồng bạc xanh hạ nhiệt cuối năm.

Cùng với đó, Việt Nam có thể đón thêm ngoại tệ từ kiều hối mùa lễ Tết, cũng như khả năng nâng hạng thị trường chứng khoán, các thương vụ IPO lớn, phát hành trái phiếu quốc tế của Chính phủ và mùa cao điểm du lịch, hay xuất siêu quý IV. Đây sẽ là các yếu tố hỗ trợ tích cực cho cán cân ngoại hối.

Với thị trường chứng khoán, theo TS Minh, chiến lược “câu giờ” của NHNN giúp duy trì sự ổn định vĩ mô, tạo điều kiện cho chính sách tiền tệ nới lỏng phát huy tác dụng. Ngành ngân hàng được hưởng lợi từ mặt bằng lãi suất thấp, thúc đẩy tín dụng và cải thiện biên lãi ròng. Ngành chứng khoán có cơ hội tăng trưởng nhờ thanh khoản cải thiện và kỳ vọng vốn ngoại trở lại. Bất động sản cũng được hỗ trợ khi lãi suất thấp giúp nhu cầu nhà ở hồi phục, trong khi bán lẻ - tiêu dùng hưởng lợi từ tăng trưởng thu nhập và tâm lý tích cực của người dân.

Trong bối cảnh rủi ro tỷ giá vẫn hiện hữu, nhưng triển vọng dòng vốn ngoại vào cuối năm là đáng kỳ vọng, nhà đầu tư có thể ưu tiên nhóm ngân hàng và chứng khoán, đồng thời xem xét cơ hội ở bất động sản và bán lẻ. Việc theo dõi chặt chẽ tiến trình nâng hạng thị trường cùng các IPO lớn sẽ đặc biệt quan trọng để đón bắt cơ hội.