Nguồn thu bền vững phải đến từ thuế doanh nghiệp và thuế TNCN

Phát biểu tại Lễ vinh danh các doanh nghiệp nộp ngân sách lớn nhất Việt Nam năm 2025, sáng 9/9, TS. Nguyễn Văn Phụng – nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế, cho hay, nhiều năm qua, ngân sách nhà nước vẫn phụ thuộc đáng kể vào nguồn thu từ đất đai và tài nguyên. Đây là những nguồn dễ biến động và không thực sự bền vững. Ông nhấn mạnh:

“Chỉ khi nào thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân tăng lên, chúng ta mới có một ngân sách bền vững, trong sạch và có chiều sâu.”, ông nhận định.

Ông cho biết, trong quá trình nghiên cứu các báo cáo nộp thuế, phần lớn nguồn thu lớn hiện nay vẫn đến từ dầu khí, bất động sản và khai thác tài nguyên, những lĩnh vực nếu rơi vào tay quản lý kém có thể gây lãng phí và rủi ro dài hạn cho nền kinh tế.

Nhắc đến bảng xếp hạng các doanh nghiệp nộp thuế lớn nhất, TS. Nguyễn Văn Phụng cho rằng ngoài những tập đoàn nộp hàng nghìn tỷ đồng, cần nhìn nhận công bằng và trân trọng những doanh nghiệp nộp ở mức 100–200 tỷ.

“Nhiều doanh nghiệp nộp thuế 500 tỷ, 1.000 tỷ, thậm chí 20.000 tỷ. Nhưng tôi rất trân trọng những doanh nghiệp nộp 100 tỷ, 200 tỷ hay 300 tỷ. Điều quan trọng là bản chất nguồn thu của họ đến từ đâu, từ hoạt động sản xuất, kinh doanh thực chất hay từ tài nguyên, đất đai.”

Theo ông, sự đóng góp của những doanh nghiệp vừa và nhỏ không chỉ nằm ở con số tuyệt đối, mà còn ở giá trị tạo ra việc làm, thu nhập cho người lao động, và nền tảng tăng trưởng dài hạn cho nền kinh tế.

Một điểm đáng chú ý trong danh sách 20 doanh nghiệp nộp thuế lớn nhất năm nay là sự hiện diện của 5 doanh nghiệp thuộc khu vực tư nhân, chiếm 25%. Với ông Phụng, đây là “một tín hiệu rất đáng mừng”, phản ánh nỗ lực vươn lên của khu vực kinh tế tư nhân và cho thấy niềm tin của xã hội đối với khu vực này ngày càng được củng cố.

Hãy quan tâm hơn đến người lao động

Nhắc lại hành trình công tác, nguyên Vụ trưởng Tổng cục Thuế chia sẻ về những đóng góp cá nhân khi đã tham gia xây dựng hầu hết các luật thuế trong hơn 20 năm, thúc đẩy chương trình hóa đơn điện tử từ năm 2000 và đặt nền móng cho việc quản lý thuế các tập đoàn công nghệ toàn cầu như Google, Facebook thông qua cổng thông tin điện tử.

Ông cho biết, chính nhờ chuyển đổi số và hóa đơn điện tử, nguồn thu ngân sách đã tăng nhanh, thậm chí nhanh hơn cả tốc độ tăng trưởng kinh tế, bởi công tác quản lý thuế minh bạch và hiệu quả hơn.

Theo TS. Nguyễn Văn Phụng, điều đáng quý ở các doanh nghiệp nằm trong danh sách vinh danh năm nay không chỉ là họ góp phần thúc đẩy tăng trưởng, mà còn tạo ra những tư duy tiêu dùng và sản xuất mới.

Ông lấy ví dụ, 10–20 năm trước, Việt Nam chưa có những khu chung cư văn minh, hiện đại như hiện nay, thương mại điện tử cũng chưa phát triển. Chính đội ngũ doanh nhân đã góp phần định hình những thay đổi ấy, mang lại cho người dân phong cách sống mới và thúc đẩy Nhà nước phải thay đổi chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn.

Kết thúc bài phát biểu, TS. Nguyễn Văn Phụng gửi gắm thông điệp đến các doanh nghiệp:

“Trong cơ cấu nộp ngân sách, có phần thuế thu nhập cá nhân được khấu trừ từ chính người lao động. Họ là những người cùng doanh nghiệp tạo ra giá trị gia tăng. Xin các bạn hãy quan tâm, đào tạo, chăm lo sức khỏe và đời sống cho người lao động để họ có thể đóng góp nhiều hơn cho xã hội.”

Ông khẳng định, một ngân sách lành mạnh và một nền kinh tế phát triển bền vững phải được xây dựng từ sự đồng hành giữa Nhà nước – Doanh nghiệp – Người lao động.