Trong quá trình sản xuất xoài, phần phụ phẩm có thể chiếm tới 30 - 50% trọng lượng quả, chủ yếu là vỏ và hạt. Trước đây, lượng phế phẩm khổng lồ này thường bị bỏ đi hoặc xử lý tốn kém, gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, một nhóm nghiên cứu tại Đồng Tháp đã tìm ra hướng đi mới: tận dụng vi sinh vật bản địa như nấm Trichoderma, vi khuẩn cố định đạm và enzym sinh học để phân giải nhanh chất hữu cơ trong phụ phẩm xoài.

Kết quả cho thấy, chỉ sau thời gian ngắn, những đống vỏ xoài từng bốc mùi hôi đã biến thành phân hữu cơ sinh học giàu dinh dưỡng, có khả năng cải tạo đất và thúc đẩy cây trồng phát triển bền vững. Công nghệ này ngay lập tức được Công ty TNHH Nhiên liệu - Nông nghiệp Đồng Tháp tiếp nhận và áp dụng vào sản xuất thực tế.

Nhờ công nghệ mới, mỗi ngày công ty có thể sản xuất khoảng 30 tấn phân hữu cơ, tương đương 9.000 tấn/năm, vừa giải quyết lượng phế phẩm khổng lồ vừa mang lại nguồn phân chất lượng cho nông dân. Doanh thu hàng năm ước tính đạt vài chục tỷ đồng, đồng thời tạo thêm việc làm tại địa phương và góp phần giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học nhập khẩu.

Từng bị coi là rác, một loại vỏ quả Việt Nam nay hóa thành 'mỏ vàng' giúp doanh nghiệp thu tiền tỷ mỗi năm
“Nhặt vàng” từ rác thải chế biến

Không chỉ tại Đồng Tháp, Nhà máy chế biến nông sản Cát Tường (TP Mỹ Tho, Tiền Giang cũ) cũng từng đau đầu với hàng chục tấn vỏ xoài, vỏ sầu riêng hay thanh long hỏng. Nhưng từ khi áp dụng quy trình ủ phân hữu cơ sinh học do Viện Cây ăn quả miền Nam chuyển giao, doanh nghiệp đã ví von như “nhặt được vàng”.

Tính đến nay, hơn 100 tấn vỏ xoài đã được xử lý thành công, biến thành phân hữu cơ sử dụng trực tiếp cho 100 ha thanh long và rau quả thủy canh của công ty. Ban đầu, quy trình ủ có mùi hôi khiến người dân xung quanh e ngại, nhưng khi thấy hiệu quả và được giải thích rõ ràng, cộng đồng đã đồng thuận, ủng hộ.

Việc tái sinh phụ phẩm xoài không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận mà còn mang lại lợi ích kép cho môi trường. Thay vì bị đốt bỏ hay chôn lấp, phụ phẩm nay trở thành nguồn phân hữu cơ thay thế phân bón hóa học, góp phần giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ đất, nguồn nước.

Đây được xem là một mô hình điển hình của nông nghiệp tuần hoàn, nơi phụ phẩm được tận dụng tối đa để quay lại chu trình sản xuất. Không chỉ xoài, nhiều loại phế phẩm khác như vỏ sầu riêng, rơm rạ, lục bình… cũng đang được nghiên cứu để tạo ra chuỗi giá trị mới.

Trong bối cảnh giá phân bón hóa học biến động mạnh và áp lực bảo vệ môi trường ngày càng lớn, giải pháp tận dụng phụ phẩm nông nghiệp đang mở ra một hướng đi bền vững. Nếu được nhân rộng, công nghệ này không chỉ đem lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân, mà còn góp phần thực hiện cam kết giảm phát thải của Việt Nam.

Câu chuyện từ Đồng Tháp là minh chứng rõ ràng cho tiềm năng của phụ phẩm nông nghiệp. Với sự hỗ trợ của khoa học - công nghệ, những thứ từng bị bỏ đi nay đã trở thành sản phẩm thương mại giá trị, đem về doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm.

Quan trọng hơn, mô hình này đang góp phần định hình một nền nông nghiệp xanh - sạch - tuần hoàn - bền vững, nơi không có gì bị lãng phí. Đây chính là chìa khóa để nông nghiệp Việt Nam không chỉ gia tăng sản lượng, mà còn phát triển hài hòa với môi trường trong những năm tới.