'Vua trái cây' Thái Lan đang trở thành hàng phổ thông tại Trung Quốc, giá lẻ rẻ hơn giá sỉ

Theo báo cáo từ hệ thống thông tin giá nông sản quốc gia Trung Quốc, giá bán này đang thấp hơn so với giá sỉ bình quân trên cả nước, ghi nhận ở mức 53,34 tệ/kg trong thời gian từ ngày 3-15/5. Điều khiến giới chuyên môn ngỡ ngàng là giá sỉ còn cao hơn cả giá bán lẻ A+ nhập khẩu tại Bắc Kinh. Nguyên nhân chủ yếu là chiến dịch khuyến mãi mạnh mẽ của các siêu thị nhập khẩu phổ thông, đẩy giá về mức “phổ cập” chưa từng có với loại trái cây được mệnh danh là “vua của các loại quả”.

Từ năm 2022, Trung Quốc đã mở cửa nhập khẩu sầu riêng không chỉ từ Thái Lan mà còn từ Việt Nam, Malaysia và Philippines theo đường chính ngạch. Trong đó, Việt Nam nổi bật với tốc độ tăng trưởng đáng kinh ngạc: từ chỉ chiếm 5% thị phần năm 2022, đã lập tức tăng lên hơn 47% trong năm 2024, tức nhập khẩu khoảng 1,56 triệu tấn sầu riêng vào Trung Quốc.

Sầu riêng A+ Thái Lan giá sỉ còn cao hơn giá lẻ. Ảnh minh họa

Đây là một cú “bứt phá” nhanh chóng, phụ thuộc vào khả năng đáp ứng nghiêm ngặt các yêu cầu kỹ thuật như cấp mã vùng trồng, kiểm dịch, xử lý sau thu hoạch chặt chẽ. Đồng thời, Việt Nam đầu tư mạnh vào vùng nguyên liệu, cơ sở hạ tầng bảo quản và đàm phán mở cửa xuất khẩu cả sầu riêng đông lạnh, tạo lực lượng hậu thuẫn quan trọng giúp duy trì dòng cung luôn dồi dào và ổn định.

Một trong những yếu tố then chốt giúp giá bán sụt sâu là hiệu quả từ cải tổ logistics giữa ASEAN và Trung Quốc. Các tuyến vận chuyển cao tốc qua Lào, liên kết vận chuyển nhanh với hệ thống bảo quản lạnh, giảm thiểu tối đa hao hụt và chi phí. Thời gian lưu kho – vận chuyển được tối ưu giúp giá sỉ thu hẹp hơn, mở ra cơ hội giảm sâu cho thị trường bán lẻ.

Không chỉ nguồn cung tăng mạnh, xu hướng tiêu dùng tại Trung Quốc cũng đang chuyển dịch rõ rệt. Thay vì trung thành với sầu riêng, người tiêu dùng, đặc biệt trong giới trẻ ngày càng quan tâm đến các loại trái cây nhiệt đới thay thế như chôm chôm, măng cụt, thanh long, bơ hoặc các loại nhập khẩu từ Nam Mỹ, châu Âu.

Mức tăng trưởng sầu riêng tại Trung Quốc không còn sôi động như giai đoạn 2020-2022. Ảnh minh họa

Khảo sát thị trường cho thấy người mua hiện cân nhắc đa dạng, tiện dụng và chất lượng dinh dưỡng hơn là vẫn “trung thành” với sầu riêng; do vậy, dù lượng tiêu thụ vẫn ổn định, mức tăng trưởng không còn ở tốc độ như giai đoạn 2020–2022. Chính điều này kéo theo áp lực giảm giá giữa các nhà bán lẻ nhằm khuyến khích tiêu dùng.

Ngoài nguồn nhập khẩu, Trung Quốc còn thúc đẩy sầu riêng nội địa, chủ yếu từ đảo Hải Nam và tỉnh Vân Nam. Mặc dù sản lượng còn nhỏ, nhưng nhờ lợi thế không mất chi phí vận chuyển xa và miễn thuế nhập khẩu, sầu riêng nội còn có giá cạnh tranh hơn.

Một số thử nghiệm ban đầu cho thấy chất lượng sầu riêng nội địa đang cải thiện rõ rệt. Khi được bày bán tại các thành phố miền nam, sản phẩm này nhận được phản hồi tích cực, tạo tiền đề cho tương lai gần.

Tổng cục Hải quan Trung Quốc mới đây đã mở cửa cho sầu riêng đông lạnh từ Việt Nam nhập khẩu. Điều này mở ra hướng phát triển rộng cho chuỗi cung ứng trái cây có giá trị cao từ tươi đến chế biến sâu. Kỳ vọng giá có thể tiếp tục được bình ổn, hoặc thậm chí giảm thêm.

Tuy nhiên, mức giá “phổ thông” cũng tạo áp lực ngược. Nếu Việt Nam không chủ động xây dựng thương hiệu, duy trì chất lượng và kiểm soát nguồn cung, có thể rơi vào vòng xoáy giá rẻ kéo dài, làm mất lợi thế cạnh tranh.