Chân dung 'ẩn sĩ' quyền lực nhất ngành xe điện: Không du thuyền, không siêu xe nhưng khiến cả Tesla và BMW ‘phải mua hàng’

Sinh năm 1968 tại Ningde, tỉnh Phúc Kiến, Robin Zeng Yuqun – nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Công ty Contemporary Amperex Technology Ltd. (CATL) - xuất thân từ gia đình nông dân nghèo. Sau khi tốt nghiệp ngành kỹ thuật đóng tàu tại Đại học Giao thông Thượng Hải và lấy bằng tiến sĩ Vật lý, ông bắt đầu sự nghiệp tại một nhà máy quốc doanh, rồi chuyển hướng sang lĩnh vực điện tử và pin.

Năm 1999, Zeng đồng sáng lập Amperex Technology Ltd. (ATL), sản xuất pin lithium-ion cho thiết bị di động, cung cấp cho iPod và iPhone, trước khi bán lại cho TDK (Nhật Bản) năm 2005. Thấy cơ hội ở thị trường xe điện, ông thành lập CATL năm 2011, đúng thời điểm Bắc Kinh ưu tiên phát triển ngành công nghiệp pin nội địa.

Robin Zeng được mệnh danh là "vua pin xe điện". Ảnh minh họa

Bằng chiến lược hợp tác ban đầu với các thương hiệu xe sang như BMW và tận dụng chính sách trợ cấp, CATL nhanh chóng mở rộng. Nếu năm 2014, doanh thu chỉ ở mức 1,2 tỷ USD thì đến 2015 đã đạt 9 tỷ USD. Đến năm 2024, CATL chiếm khoảng 1/3 thị phần pin xe điện toàn cầu, cung cấp cho Tesla, BMW, NIO, BYD và hàng loạt hãng xe khác.

Tháng 5/2025, CATL IPO tại Hồng Kông, huy động 5,3 tỷ USD – thương vụ niêm yết lớn nhất thế giới trong năm, đưa vốn hóa công ty vượt 160 tỷ USD và tài sản cá nhân của Zeng lên gần 40 tỷ USD. Dù vậy, ông vẫn sống giản dị, tránh xa ánh đèn truyền thông. “Tôi không muốn trở thành người giàu phô trương. Tôi muốn dùng sự giàu có để tạo ra một xã hội tốt đẹp hơn”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi.

Là tỷ phú nhưng ông vẫn duy trì cuộc sống khiêm nhường, kín tiếng. Ảnh minh họa

Giới quan sát cho rằng Zeng đại diện cho thế hệ doanh nhân Trung Quốc mới, những người am hiểu, tuân thủ định hướng của chính quyền và tránh lặp lại sai lầm của các “ông lớn” công nghệ như Jack Ma. Ông theo đuổi các giá trị Khổng giáo, nhấn mạnh việc học hỏi và rèn luyện đạo đức, làm việc tới nửa đêm và thường xuyên hỗ trợ cộng đồng, trong đó có xây nhà máy ở vùng nông thôn để tạo việc làm.

Không dừng ở lĩnh vực ô tô, Zeng đang định hướng CATL phát triển pin cho xe tải, tàu hỏa, máy bay, cũng như hệ thống lưu trữ năng lượng quy mô thành phố và quốc gia. Tầm nhìn này phù hợp với mục tiêu của Trung Quốc về năng lượng tái tạo và an ninh năng lượng dài hạn.

Tuy nhiên, phía trước vẫn là thách thức. Thị trường xe điện Trung Quốc đang dư cung, cạnh tranh giá ngày càng khốc liệt, trong khi CATL chịu áp lực giám sát từ Mỹ. Dù vậy, cổ phiếu công ty vẫn tăng trưởng nhờ kỳ vọng toàn cầu vào năng lượng sạch.

Câu chuyện của Robin Zeng cho thấy, tại Trung Quốc ngày nay, để trở thành và duy trì vị thế tỷ phú, không chỉ cần tầm nhìn kinh doanh và công nghệ mà còn phải biết thích ứng với môi trường chính trị – xã hội. Với Zeng, thành công không phải là sự phô trương, mà là trở thành mắt xích không thể thiếu trong chiến lược phát triển của quốc gia.