Dù thị trường lithium hiện tại đang trong trạng thái dư cung, Arcane Capital Advisors – một quỹ đầu cơ có trụ sở tại Singapore – cảnh báo rằng bức tranh này sẽ nhanh chóng đảo chiều kể từ năm 2026. Phát biểu tại hội nghị Mining Asia 2025, Giám đốc điều hành Lee Yuejer cho biết: “Chúng tôi dự báo thị trường sẽ bắt đầu thiếu hụt lithium từ năm 2026 và tình trạng này sẽ ngày càng trầm trọng hơn vào cuối thập kỷ – trái ngược hoàn toàn với những nhận định phổ biến hiện nay”. Theo Arcane, nguyên nhân không đến từ lĩnh vực xe điện cá nhân vốn đã quen thuộc với thị trường, mà đến từ hai động lực tăng trưởng đang bị đánh giá thấp một cách nghiêm trọng: hệ thống lưu trữ điện năng (BESS) và xe tải điện (e-truck).

Dự báo của Arcane cho thấy nhu cầu lithium toàn cầu vào năm 2030 có thể đạt tới 4,6 triệu tấn LCE, trong đó khoảng 2,4 triệu tấn đến từ xe điện cá nhân, 700.000 tấn từ xe buýt và xe tải điện, và đặc biệt 1,1 triệu tấn đến từ BESS – một con số cao hơn đáng kể so với các dự báo phổ biến hiện nay. Thị trường hiện vẫn tin rằng quy mô lưu trữ điện toàn cầu vào năm 2030 sẽ chỉ ở mức 0,9 TWh, trong khi Arcane cho rằng con số thực tế có thể dao động từ 1,5 đến 2,5 TWh. Ông Lee nhấn mạnh rằng thị trường BESS đang đi đúng “vết xe” của ngành năng lượng mặt trời – từng bị đánh giá thấp gấp nhiều lần trong các dự báo cách đây 5 năm.

Một thị trường sẽ đảo chiều khi xe tải điện và pin lưu trữ bùng nổ
Hệ thống lưu trữ điện năng và xe tải điện bùng nổ có thể gây ra thiếu hụt lithium. Ảnh minh họa

Không chỉ BESS, e-truck cũng đang nổi lên như một nhân tố có thể tái định hình cán cân cung cầu lithium. Arcane dự đoán đến năm 2030 sẽ có khoảng 2,5 triệu xe tải điện cỡ trung và lớn được bán ra, mỗi chiếc sử dụng pin trung bình lên đến 340 kWh – gấp nhiều lần xe điện cá nhân. Tổng nhu cầu lithium từ riêng phân khúc này có thể đạt 630.000 tấn LCE mỗi năm, tương đương một nửa quy mô thị trường lithium toàn cầu của năm 2024. Trong khi các báo cáo thị trường hiện nay chủ yếu tập trung vào nhu cầu từ EV, những con số này cho thấy các yếu tố khác đang bị xem nhẹ một cách nguy hiểm.

Lee Yuejer cũng lưu ý rằng nguồn cung lithium giá rẻ từ Trung Quốc – vốn là một trong những nguyên nhân chính khiến giá mặt hàng này sụt giảm sâu trong những năm qua – khó có thể tiếp tục giữ được thế thượng phong trong dài hạn. Khi thị trường mở rộng và phân hóa hơn, khả năng chi phối giá của Trung Quốc sẽ giảm sút. Theo ông, “họ không thể mãi đổ hàng ồ ạt để thao túng thị trường như trước nữa”.

Thực tế, trong khi nhiều tổ chức vẫn giữ quan điểm rằng thị trường lithium đang thừa mứa, Arcane lại nhìn thấy nguy cơ thiếu hụt đang âm thầm hình thành từ những lĩnh vực chưa được tính đến đúng mức. Khi BESS và e-truck bước vào giai đoạn tăng trưởng thực sự, bức tranh cung cầu có thể thay đổi nhanh hơn dự đoán, và thị trường rất có thể sẽ bước vào chu kỳ thiếu hụt mới ngay từ năm 2026. Điều này không chỉ đặt ra thách thức về nguồn cung, mà còn làm nổi bật cuộc đua chiến lược trong chuỗi giá trị lithium – nơi quốc gia và doanh nghiệp nào nắm bắt được các mắt xích quan trọng sẽ là người định hình cuộc chơi trong thập kỷ tới.