Theo số liệu mới nhất từ Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan, Việt Nam đã chính thức vượt mặt Thái Lan để giành lấy vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo trong nửa đầu năm 2025. Đây không chỉ là dấu mốc quan trọng với ngành nông nghiệp Việt Nam, mà còn là tín hiệu cho thấy sự dịch chuyển đáng kể trong bản đồ thương mại gạo toàn cầu.

Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu 4,72 triệu tấn gạo – tăng nhẹ 3,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, Thái Lan chỉ đạt 3,73 triệu tấn, sụt giảm mạnh tới 27,3%. Đứng đầu vẫn là Ấn Độ, với sản lượng vượt trội 11,68 triệu tấn, tăng 36,5%. Đáng chú ý, Thái Lan đang dần đánh mất lợi thế khi giá gạo nước này vẫn duy trì ở mức cao, trong khi nhu cầu toàn cầu có dấu hiệu suy yếu và nguồn cung từ các nước xuất khẩu lớn như Việt Nam, Ấn Độ tăng mạnh. Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái, ông Charoen Laothamatas, thẳng thắn thừa nhận rằng nước này đang đối mặt với nguy cơ bị Việt Nam "soán ngôi" lâu dài nếu không có biện pháp ứng phó phù hợp.

Trong nửa đầu năm, giá trị xuất khẩu gạo của Thái Lan đạt khoảng 75,57 tỷ baht (hơn 2,3 tỷ USD), giảm tới 36,4% so với cùng kỳ. Dù dự kiến xuất khẩu tháng 7 có thể phục hồi nhờ nhu cầu từ các thị trường như Iraq, Trung Quốc, Nhật Bản và châu Phi, nhưng mức tăng này chủ yếu là nhờ... hạ giá bán.

Xuất khẩu gạo Việt Nam đứng thứ 2 thế giới
Xuất khẩu gạo của Việt Nam vươn lên top 2 thế giới. Ảnh minh họa

Ông Charoen cảnh báo: “Chúng ta không nên quá lạc quan vì giá cao. Tốt hơn là nên giữ giá ở mức hợp lý và ưu tiên khối lượng tiêu thụ lớn.” Đây là lời nhắn nhủ không chỉ dành cho Thái Lan, mà còn là bài học tham khảo cho các nước xuất khẩu khác trong bối cảnh thị trường gạo ngày càng cạnh tranh.

Không chỉ tăng trưởng sản lượng, Việt Nam còn đang khiến Thái Lan “giật mình” khi nhiều giống gạo chất lượng cao như ST21 bắt đầu chiếm được lòng tin từ các thị trường khó tính như Mỹ và Nhật Bản. Gạo ST21 được đánh giá có chất lượng tiệm cận Jasmine của Thái, nhưng giá lại rẻ hơn đáng kể – một lợi thế lớn trong cuộc đua về chi phí. Nếu Việt Nam tiếp tục mở rộng vùng trồng, đầu tư vào công nghệ sau thu hoạch và duy trì giá thành hợp lý, nguy cơ Thái Lan mất thêm thị phần là hoàn toàn có thật.

Trong khi Thái Lan đang lo lắng trước khả năng Nhật Bản chuyển hướng sang nhập khẩu gạo Mỹ và trước sức ép từ các giống gạo Việt Nam, bức tranh chung của thị trường gạo thế giới cũng không mấy sáng sủa: nguồn cung tăng, trong khi nhu cầu giảm, kéo giá gạo toàn cầu có xu hướng đi xuống. Mỹ cũng vừa áp thuế nhập khẩu 19% từ tháng 8 với gạo Thái, khiến triển vọng thị trường càng thêm bất định.

Tóm lại, chiến thắng tạm thời của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 là kết quả của sự linh hoạt, cải tiến chất lượng và chiến lược giá phù hợp. Tuy nhiên, để giữ vững và mở rộng vị trí này, ngành gạo Việt cần tiếp tục nâng cao năng lực sản xuất, đa dạng hóa thị trường và không ngủ quên trên "chiến thắng giữa mùa". Còn với Thái Lan – một "ông lớn" kỳ cựu – rõ ràng thời của độc quyền chất lượng đã qua, và cạnh tranh công bằng đang ngày càng khốc liệt hơn.