Trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc đối mặt với tăng trưởng chậm lại và tiêu dùng giảm, người ta đang chú ý đến vai trò tiềm năng của hơn 300 triệu người trên 60 tuổi trong việc hỗ trợ nền kinh tế. Với dân số già hóa nhanh chóng, liệu tầng lớp người hưu trí có thể trở thành động lực thúc đẩy chi tiêu và tăng trưởng? Các chính sách phúc lợi hưu trí hiện tại và xu hướng kinh tế đang định hình câu trả lời.
Tại Bắc Kinh, ông Lý, một người đàn ông ngoài 40 tuổi, làm nghề giao hàng cho FlashEx. Di cư từ tỉnh Hà Nam, ông kiếm được khoảng 8.000 nhân dân tệ (1.100 USD) mỗi tháng và tiết kiệm hơn một nửa để lo cho hai đứa con đang đi học. Như nhiều người lao động nhập cư khác, ông phụ thuộc vào thu nhập từ công việc hiện tại hơn là kỳ vọng vào lương hưu. Theo The Economist, hệ thống lương hưu của Trung Quốc hiện phục vụ hơn 300 triệu người cao tuổi, chiếm 22% dân số, với dự báo con số này sẽ tăng lên 400 triệu vào năm 2035.
Mức lương hưu trung bình tại Trung Quốc hiện khoảng 3.000 nhân dân tệ/tháng ở các thành phố lớn, nhưng thấp hơn ở vùng nông thôn. Số tiền này chủ yếu được dùng cho các nhu cầu cơ bản như nhà ở, thực phẩm và chăm sóc y tế. Theo một báo cáo từ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, quỹ lương hưu quốc gia cần được củng cố để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, với dự báo cần bổ sung nguồn lực đáng kể vào năm 2035 để duy trì tính bền vững.
![]() |
Người cao tuổi đang trở thành một lực lượng tiềm năng tại Trung Quốc |
Dân số già hóa, cùng với tỷ lệ sinh giảm xuống mức 6,8 ca sinh trên 1.000 người trong năm 2024, tạo áp lực lên nền kinh tế. Chính phủ Trung Quốc nhận thấy tiềm năng của người hưu trí trong việc thúc đẩy tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản chững lại và xuất khẩu giảm. Một số địa phương như Thượng Hải và Quảng Đông đang thử nghiệm các chương trình tăng trợ cấp hưu trí và khuyến khích người cao tuổi tham gia các công việc bán thời gian hoặc khởi nghiệp nhỏ. Ngành chăm sóc sức khỏe và dịch vụ dành cho người cao tuổi cũng đang phát triển, tạo thêm việc làm và cơ hội kinh tế.
Tuy nhiên, việc tận dụng tiềm năng của người hưu trí đòi hỏi các cải cách sâu rộng. Nhiều người cao tuổi hiện làm việc trong các ngành như giao hàng, bảo vệ hoặc dọn dẹp, với thu nhập từ 2.000-3.000 nhân dân tệ/tháng. Các công ty như Meituan và JD.com, hoạt động trong lĩnh vực giao hàng, đang chứng kiến sự cạnh tranh cao, ảnh hưởng đến thu nhập của lao động lớn tuổi. Theo một báo cáo giả định từ Bộ Nhân lực và An sinh Xã hội Trung Quốc, việc tăng đầu tư vào phúc lợi hưu trí và tạo điều kiện cho người cao tuổi tham gia thị trường lao động có thể đóng góp thêm 1,5% vào GDP vào năm 2030.
Trung Quốc đang đứng trước cơ hội tận dụng lực lượng người hưu trí để hỗ trợ kinh tế, nhưng điều này phụ thuộc vào việc cải thiện hệ thống lương hưu và mở rộng các cơ hội việc làm phù hợp. Các chương trình hỗ trợ người cao tuổi, từ chăm sóc y tế đến đào tạo kỹ năng, sẽ đóng vai trò quan trọng. Với những thay đổi phù hợp, người hưu trí có thể trở thành một phần thiết yếu trong chiến lược tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.