TS. Phan Đức Hiếu: Nghị quyết 68 có thể trở thành 'dấu mốc thứ ba' của kinh tế tư nhân Việt Nam

Tại Tọa đàm “Nghị quyết 68-NQ/TW: Động lực phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam”, theo TS. Phan Đức Hiếu – Ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội khóa XV, Đại biểu Quốc hội khóa XV, kinh tế tư nhân Việt Nam từng trải qua hai bước ngoặt quan trọng:

Năm 1988: Từ chỗ bị coi là đối tượng “cải tạo tư bản”, kinh tế tư nhân lần đầu được thừa nhận là một thành phần kinh tế, dù chỉ được hoạt động trong phạm vi hạn chế.

Năm 1999–2000: Sự ra đời của Luật Doanh nghiệp đã thay đổi căn bản tư duy quản lý. Trước đó, doanh nghiệp tư nhân chỉ được làm những gì mà Nhà nước cho phép. Từ năm 2000, nguyên tắc đảo chiều: Doanh nghiệp được quyền tham gia tất cả các ngành nghề trừ những lĩnh vực bị cấm. Đây là bước đột phá giúp kinh tế tư nhân bứt phá mạnh mẽ.

TS Hiếu đặt kỳ vọng, năm 2025, Nghị quyết 68 sẽ trở thành “dấu mốc thứ ba”. Ông nói: “Tôi rất kỳ vọng và tin rằng Nghị quyết 68 sẽ là dấu mốc thứ ba trong lịch sử phát triển kinh tế tư nhân, nhưng điều kiện tiên quyết là phải được thể chế hóa và thực thi quyết liệt.”

TS. Hiếu đặt kỳ vọng Nghị quyết 68 sẽ trở thành dấu mốc thứ ba trong lịch sử phát triển kinh tế tư nhân. Ảnh minh hoạ.

TS. Hiếu cho rằng, điểm nổi bật của Nghị quyết 68 không chỉ nằm ở giải pháp cụ thể, mà ở tinh thần cải cách. Ông nhấn mạnh ba trụ cột:

Cắt giảm phiền hà: Không chỉ dừng ở thủ tục hành chính hay điều kiện kinh doanh, Nghị quyết 68 lần đầu tiên đề cập đến việc cắt giảm mọi quy định gây chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, từ ký quỹ, phí hành chính đến chi phí cơ hội.

Tăng cường bảo vệ, giảm rủi ro: Doanh nghiệp có thể vượt qua phiền hà, nhưng nếu không an toàn, không yên tâm thì sẽ không dám đầu tư lâu dài. Nghị quyết 68 lần đầu xác định rõ nguyên tắc: Nếu ranh giới giữa vi phạm hành chính và hình sự không rõ ràng, ưu tiên xử lý hành chính, tránh hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế.

Khơi thông nguồn lực: Gỡ bỏ vướng mắc trong hàng nghìn dự án chậm triển khai, tạo điều kiện để nguồn vốn sớm đưa vào nền kinh tế. Theo thống kê, hơn 2.700 dự án đang “tắc” có thể giải ngân ngay nếu rào cản được gỡ bỏ.

Ông Hiếu dẫn chứng: Một hợp đồng thương mại hay hợp đồng tín dụng nếu phải mất tới hai năm mới xử lý xong thì rõ ràng là không hiệu quả, làm mất cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp. Hay như trước đây, nhiều nguồn lực đáng lẽ phải được trả cho doanh nghiệp nhưng Nhà nước chậm trả, thậm chí chiếm dụng, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn. Nghị quyết 68 lần này đặt mục tiêu giải quyết dứt điểm những bất cập đó.

“Chỉ khi doanh nghiệp cảm nhận được sự an toàn, yên tâm thì họ mới đầu tư bài bản, lâu dài và mạnh mẽ", ông nhấn mạnh.

Mặc dù ghi nhận một số kết quả ban đầu như việc sửa đổi Luật Thanh tra, Luật Đấu thầu hay ban hành Nghị quyết 198 của Quốc hội, TS. Hiếu thẳng thắn cho rằng thách thức còn rất lớn.

Cụ thể, khối lượng sửa đổi luật, cắt giảm 30% điều kiện kinh doanh mới chỉ trong giai đoạn rà soát; Một số vấn đề không thể giải quyết bằng sửa luật, mà phụ thuộc trực tiếp vào cách hành xử của cán bộ thực thi, ví dụ việc áp dụng nguyên tắc “suy đoán vô tội” khi xử lý vi phạm.

Ông cảnh báo: “Nếu không thực thi mạnh mẽ, Nghị quyết 68 sẽ chỉ dừng lại ở nghị quyết chờ sửa luật, chờ sửa thể chế. Phải thực thi thành công và quyết liệt thì mới có thể trở thành dấu mốc lịch sử".

Bên cạnh việc thể chế hóa, TS. Hiếu đặc biệt nhấn mạnh trách nhiệm của báo chí trong việc xóa bỏ định kiến về kinh tế tư nhân. Ông dẫn chứng: Nhiều người vẫn ưu tiên “xin việc nhà nước” thay vì khuyến khích con cái khởi nghiệp. Theo ông, truyền thông cần lan tỏa các câu chuyện về doanh nhân, về nỗ lực và đóng góp của kinh tế tư nhân, từ đó thay đổi nhận thức xã hội.

"Chúng ta thường kể rất nhiều câu chuyện về những tấm gương trong chiến đấu, trong học tập. Nhưng lại hiếm khi nhắc đến những tấm gương doanh nhân, những con người dám dấn thân, vượt muôn vàn khó khăn để gây dựng sự nghiệp, đóng góp cho nền kinh tế. Tại sao sự nỗ lực và vươn lên ấy không được tôn vinh xứng đáng?”, ông nhận định.