Chủ tịch Phúc Sinh Group: Sàn Giao dịch Hàng hóa Quốc gia sẽ giúp DN nắm quyền định giá, giảm lệ thuộc quốc tế

'Đau đáu' bài toán giá trị gia tăng

Chiều 15/9, tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam (VPSF) 2025, phiên chuyên đề “Khoa học công nghệ – Đổi mới sáng tạo: Sức bật để vươn mình”, ông Phan Minh Thông – Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, chia sẻ, Phúc Sinh được thành lập từ năm 2001, sau 24 năm phát triển, hiện chiếm 6% thị phần xuất khẩu tiêu toàn cầu, với sản phẩm có mặt tại hơn 120 quốc gia. Doanh thu từ tháng 10/2024 đến tháng 9/2025 đạt 350 triệu USD. Không chỉ dừng lại ở xuất khẩu hồ tiêu và cà phê, Phúc Sinh còn mở rộng sang phát triển sản phẩm tiêu dùng và chuỗi K Coffee, đưa cà phê đặc sản đến gần hơn với người Việt.

“Chúng tôi đã đầu tư đồng bộ từ vùng trồng bền vững, nhà máy chế biến hiện đại đến xây dựng thương hiệu tiêu dùng. Mục tiêu là nâng tầm giá trị nông sản Việt, không chỉ bán nguyên liệu thô mà còn phải khẳng định được thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế", ông Thông cho biết.

Dù Việt Nam là một trong những quốc gia cung cấp nông sản hàng đầu thế giới như trà, tiêu, cà phê, gạo, quế, hồi…, nhưng phần lớn doanh nghiệp vẫn dừng lại ở xuất khẩu thô, giá bán chưa cao, chuỗi giá trị chưa khép kín.

Ông Thông thẳng thắn chỉ ra nhiều “điểm nghẽn”. Cụ thể, hoàn thuế chậm, VAT 5% khiến dòng tiền doanh nghiệp bị “giam” hàng tháng trời, chi phí tài chính tăng cao, cùng với đó là nguồn cung và hóa đơn đầu vào thiếu đồng bộ, tiềm ẩn rủi ro pháp lý, mất quyền hoàn thuế.

Chưa kể, chi phí đầu tư nhà máy, logistics cao và thủ tục phức tạp, làm giảm sức cạnh tranh. Thị trường nội địa chưa hấp thụ tốt sản phẩm chế biến sâu, buộc doanh nghiệp quay lại bán thô với giá trị gia tăng thấp.

“Hệ quả là doanh nghiệp Việt vẫn phụ thuộc vào giá thế giới, dễ bị chao đảo khi thị trường biến động, trong khi giá trị gia tăng phần lớn nằm ở nước ngoài,” ông Thông nhấn mạnh.

Ông Phan Minh Thông – Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group. Ảnh minh hoạ.

Đề xuất xây dựng Sàn Giao dịch Hàng hóa Quốc gia

Để giải bài toán căn cơ, ông Thông đề xuất xây dựng Sàn Giao dịch Hàng hóa Quốc gia, nơi tập trung dữ liệu minh bạch về giá cả, sản lượng, tiêu chuẩn, từ đó giảm lệ thuộc vào thị trường quốc tế và tăng sức định giá cho doanh nghiệp Việt.

Theo ông, đây sẽ là nền tảng quan trọng để nông sản Việt không chỉ “chạy theo” giá thế giới mà còn tham gia định hình giá trị toàn cầu.

Ngoài ra, ông Thông đưa ra loạt giải pháp bổ trợ như đầu tư hạ tầng nhà máy & R&D nhằm phát triển chế biến sâu, ứng dụng công nghệ để tăng giá trị sản phẩm. Phát triển SME theo chuẩn quốc tế: minh bạch quản trị, có kiểm toán độc lập để tăng uy tín với đối tác; Chuẩn hóa nông nghiệp bền vững để kiểm soát thuốc bảo vệ thực vật, giữ vững uy tín nông sản Việt.

Đồng thời, đẩy mạnh số hóa & truy xuất nguồn gốc để tăng khả năng đáp ứng tiêu chuẩn ESG, mở cửa thị trường khó tính; Tăng liên kết công – tư, Nhà nước cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ hạ tầng logistics, chính sách thuế hợp lý.

Ông Thông khẳng định, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Nếu được tháo gỡ các vướng mắc về chính sách, cộng đồng doanh nghiệp tư nhân có thể không chỉ nâng cao giá trị nông sản, mà còn tạo thêm hàng trăm nghìn việc làm, đưa thương hiệu Việt vươn tầm thế giới.

“Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng Chính phủ xây dựng một nền kinh tế bền vững, nơi thương hiệu Việt được tôn vinh, nông dân được hưởng lợi và đất nước phát triển thịnh vượng,” ông Thông nhấn mạnh.