Thời gian gần đây, nhiều cửa hàng, hộ kinh doanh tại Hà Nội chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt, từ chối chuyển khoản. Động thái này được cho là nhằm tránh sự giám sát doanh thu từ cơ quan thuế, nhất là sau khi Nghị định 70/2024/NĐ-CP có hiệu lực, yêu cầu một số ngành nghề kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Theo Công an thành phố Hà Nội, hành vi từ chối thanh toán không dùng tiền mặt nhằm mục đích né thuế là vi phạm pháp luật, đồng thời thể hiện thiếu ý thức trách nhiệm với nghĩa vụ tài chính công dân.
Các hành vi trốn thuế có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Luật Quản lý thuế năm 2019. Do đó, cơ quan chức năng khuyến cáo các hộ kinh doanh cần chú ý chấp hành nếu không sẽ "vô tình vi phạm pháp luật, vướng vào vòng lao lý".
Lực lượng công an cảnh báo rằng, nhiều hộ kinh doanh hiện vẫn hiểu sai khi cho rằng chỉ cần không nhận chuyển khoản thì sẽ không bị cơ quan thuế ghi nhận doanh thu. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, doanh thu không phụ thuộc vào việc người bán đã thu được tiền hay chưa. Ngay sau khi hàng hóa hoặc dịch vụ được chuyển giao, doanh thu sẽ được ghi nhận, bất kể người mua thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản.
Ngoài ra, việc thay đổi nội dung giao dịch trên lệnh chuyển khoản cũng không giúp tránh được nghĩa vụ thuế. Dòng tiền phát sinh từ hoạt động kinh doanh vẫn được xác định là thu nhập chịu thuế, kể cả khi người bán không chính thức đăng ký kinh doanh.
Một điểm quan trọng khác là: các cơ quan chức năng không có quyền truy cập tài khoản ngân hàng để nắm được doanh thu của các cá nhân. Thay vào đó, cơ quan thuế và công an hoàn toàn có thể yêu cầu các ngân hàng, sàn thương mại điện tử, đơn vị vận chuyển hoặc bên liên quan cung cấp thông tin khi cần kiểm tra, xác minh nguồn thu của người bán. Nếu không chứng minh được nguồn gốc rõ ràng của dòng tiền, cá nhân sẽ bị nghi ngờ trốn thuế và có thể đối mặt với các biện pháp xử lý nghiêm khắc.
![]() |
(Ảnh minh họa) Hộ kinh doanh từ chối chuyển khoản để né thuế có thể bị xử lý hình sự |
Hiện nay, trên địa bàn Hà Nội, cơ quan thuế đang quản lý hơn 311.000 hộ và cá nhân kinh doanh. Trong đó, chỉ có khoảng 4.979 trường hợp (chiếm 1,6%) có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm và thuộc diện bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử qua máy tính tiền.
Không chỉ tại Hà Nội, TP.HCM cũng đang thực hiện rà soát các hộ kinh doanh chỉ nhận thanh toán tiền mặt. Cục thuế TP.HCM cho biết sẽ xử lý nghiêm nếu phát hiện hành vi trốn thuế hoặc không xuất hóa đơn theo quy định.