Mã thầy, còn gọi là củ năng hay bột tề, là loại cây thân thảo thuộc họ cói, sống lâu năm và thích nghi tốt với môi trường ngập nước.

Trước kia, mã thầy chỉ là món ăn dân dã được người quê thu hoạch để ăn chơi. Nhưng hiện nay, loại củ này đã trở thành đặc sản được ưa chuộng tại các thành phố, không chỉ bởi vị ngọt mát, giòn thơm mà còn vì nhiều lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Nhờ đó, mã thầy cũng giúp người nông dân tăng thêm thu nhập.

Loại củ dân dã xưa không ai biết nay thành đặc sản 'hot' ở thành phố, giá tới 80.000 đồng/ kg
Củ mã thầy có vỏ ngoài màu nâu đen, bên trong ruột màu trắng

Chị Thanh Huyền (bán củ mã thầy online), cho biết mã thầy thường được thu hoạch vào cuối năm, từ tháng 11 đến tháng 12, có thể kéo dài vài tháng tùy điều kiện canh tác ở từng vùng.

Sau khi được nhổ lên từ ruộng bùn, củ được rửa sạch để lộ lớp vỏ nâu đen đặc trưng. Khi sử dụng, người ta thường gọt vỏ và ăn tươi trực tiếp, hoặc chế biến thành nhiều món ăn, đồ uống giải nhiệt.

“Củ mã thầy có thể ăn sống, nấu chè, hầm canh hay làm nhân trân châu đều rất ngon. Vị ngọt mát, giòn giống củ đậu nhưng thơm hơn, nên thích hợp dùng trong những ngày nắng nóng”, chị Huyền chia sẻ.

Củ mã thầy tươi có vị giòn ngọt thanh mát, mùi thơm nhẹ, thường được dùng để nấu chè, hầm xương lấy nước ngọt hoặc làm nhân cho các món bánh, trân châu. Nhờ độ giòn đặc trưng, mã thầy thường khó thay thế bằng nguyên liệu khác, đặc biệt trong các món nước giải khát miền Nam như chè củ năng, làm nhân trân châu.

Loại củ dân dã xưa không ai biết nay thành đặc sản 'hot' ở thành phố, giá tới 80.000 đồng/ kg

Củ mã thầy giòn ngọt, làm thành nhiều món ngon

Bạn Bảo Châu (sinh viên tại Cầu Giấy, Hà Nội) nhớ lại: “Lần đầu mình biết đến mã thầy là năm đầu lên Hà Nội học, mua thử thấy giòn, ngọt mát nên thích ngay. Giờ mình thường mua về ăn sống hoặc nấu chè, vừa ngon vừa giải nhiệt”.

Hiện tại, mã thầy được bán trên thị trường với giá dao động từ 35.000 – 50.000 đồng/kg. Với loại đã gọt vỏ sẵn, giá có thể lên đến 80.000 đồng/kg, do mất nhiều công sơ chế.

Phần ruột mã thầy trắng mịn, giòn như củ đậu nhưng ngọt và thơm hơn, rất thích hợp để dùng ăn sống, nấu canh hoặc chế biến món tráng miệng.