Một thị trấn ‘nghèo’ nghiện Coca-Cola đến mức trẻ sơ sinh uống Coca-Cola thay sữa mẹ, mỗi người uống 2 lít mỗi ngày

Theo Trung tâm Nghiên cứu Đa ngành Chiapas và Biên giới phía Nam Mexico, nhiều người dân tại San Cristobal de las Casas tiêu thụ tới hai lít Coca-Cola mỗi ngày, tương đương với khoảng 800 lít mỗi năm. Logo đỏ trắng đặc trưng của thương hiệu này xuất hiện ở khắp nơi, từ kệ hàng, quầy bán rong cho đến các địa điểm thờ cúng.

Nỗi ám ảnh với Coca-Cola sâu sắc đến mức nhiều gia đình cho trẻ sơ sinh uống nước ngọt thay cho sữa mẹ. Khoảng một giờ di chuyển, tại thị trấn San Andres, người dân xem Coca-Cola là "vàng lỏng". Các pháp sư dùng nó trong các nghi lễ tôn giáo, cầu nguyện bên những chai Coca-Cola, và các tủ lạnh chứa đầy nước ngọt thường được đặt ngay cạnh các điện thờ, bán cho tín đồ để dâng cúng, tin rằng nước này có sức mạnh chữa bệnh.

Thiếu nước sạch khiến nhiều gia đình ở bang Chiapas, Mexico cho trẻ nhỏ uống nước ngọt thay nước lọc.

Tuy nhiên, đằng sau các nghi lễ là một thực tế đáng buồn. Nước sạch ở các khu vực này rất hiếm. Một khảo sát quốc gia năm 2023 cho thấy chỉ 7% hộ gia đình ở Chiapas có nước sạch để uống, khiến nhiều người phải mua nước ngọt, vốn có giá rẻ tương đương.

Nhiều nhà hoạt động chỉ trích Femsa – tập đoàn thực phẩm và đồ uống sở hữu quyền đóng chai và bán Coca-Cola ở Mỹ Latinh – vì đã tạo ra một "mạng lưới gây nghiện". Bác sĩ Marcos Arana, người vận động chống lại sự phổ biến của nước ngọt có ga, cho biết: "Coca-Cola đã phát triển chiến lược để sản phẩm có mặt ở mọi nơi, thuyết phục người tiêu dùng bán lẻ nước ngọt và tạo ra một lượng lớn khách hàng trung thành".

Cuộc khủng hoảng này bắt đầu từ năm 1994 khi Mexico ký Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), mở đường cho nước ngọt giá rẻ tràn vào thị trường. Các chuyên gia y tế Mexico cho biết sự phổ biến của Coca-Cola đã dẫn đến một thảm họa béo phì ở Chiapas, làm tăng tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Bang này hiện có hơn 5.000 ca tử vong do các bệnh liên quan đến tiểu đường, là nguyên nhân gây tử vong cao thứ hai sau bệnh tim.

Tại thị trấn San Cristobal de las Casas, nỗi ám ảnh đã vượt qua tầm kiểm soát, với một số người dân uống đến hai lít Coca-Cola mỗi ngày.

Theo UNICEF, trẻ em Mexico tiêu thụ đồ ăn vặt nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác ở Mỹ Latinh, và tình trạng béo phì ở trẻ em ở Mexico được coi là tình trạng khẩn cấp. Đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn chiếm 40% tổng lượng calo mà trẻ em Mexico tiêu thụ mỗi ngày. Thống kê của chính phủ cho thấy một phần ba trẻ em Mexico bị thừa cân hoặc béo phì.

Một nghiên cứu năm 2020 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) chỉ ra rằng Mexico sẽ là quốc gia mất nhiều tuổi thọ nhất, trung bình ít nhất 4 năm, do các vấn đề liên quan đến béo phì. Trong những năm tới, nước này có thể mất hơn 5% GDP do chi phí y tế và giảm năng suất lao động liên quan đến béo phì.

Hiện nay, khoảng 39% người Mexico thừa cân, 36% béo phì và khoảng 10% dân số mắc bệnh tiểu đường.