TS Trần Du Lịch: Thị trường bất động sản hiện nay giống như máy bay chỉ có hạng thương gia

Giá đất vượt sức chịu đựng của người dân

Nêu quan điểm tại Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển", sáng 6/8, TS Trần Du Lịch, Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), khẳng định: Thị trường bất động sản hiện nay đang thiếu nghiêm trọng phân khúc nhà ở dành cho người thu nhập trung bình và thấp. Các sản phẩm trên thị trường chủ yếu tập trung vào phân khúc cao cấp, một xu hướng không phản ánh đúng nhu cầu thực tế của đại đa số người dân.

“Sản phẩm bất động sản hiện nay giống như một chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất, mà không có hạng phổ thông”, TS Lịch nêu rõ,

Theo ông, quá trình đô thị hóa hiện nay đang dẫn đến một thực trạng nguy hiểm, đất nông nghiệp bị chuyển đổi thành các khu đô thị hoang hóa, nơi có nhà nhưng không ai ở, gây ra sự lãng phí nguồn lực nghiêm trọng. Trong khi đó, người lao động, công nhân, người thu nhập thấp không thể tiếp cận nổi nhà ở vì giá vượt quá khả năng chi trả.

Một trong những nguyên nhân cốt lõi dẫn đến tình trạng nói trên, theo TS Trần Du Lịch, là sự bất hợp lý trong quản lý giá đất.

“Chúng ta để giá đất, đặc biệt là giá đất nông nghiệp bị đầu cơ đẩy bong bóng lên, đến mức vượt sức chịu đựng của nền kinh tế và của người dân”, ông Lịch nhấn mạnh. Hiện tượng này không chỉ bóp méo thị trường, mà còn tạo ra nguy cơ mất cân đối vĩ mô, khiến việc triển khai các chính sách nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp gặp nhiều trở ngại do chi phí đầu vào quá cao.

TS Trần Du Lịch. (Ảnh: quochoi.vn).

Giám sát cần đi vào thực chất, bám sát việc triển khai các nghị quyết

Một đề xuất đáng chú ý khác của TS Trần Du Lịch là thay đổi cách thức giám sát của Quốc hội, chuyển từ các hoạt động giám sát đơn lẻ, rời rạc sang cách tiếp cận hệ thống, có tính nền tảng.

Ông đề nghị, Quốc hội không nhất thiết phải đi giám sát trực tiếp ở từng địa phương, mà có thể tổ chức một cuộc rà soát toàn diện tại chỗ bằng công nghệ và chuyên gia đối với hệ thống pháp luật đang điều chỉnh 5 loại thị trường trụ cột, gồm: Thị trường hàng hóa; Thị trường tài chính; Thị trường bất động sản; Thị trường lao động; Thị trường khoa học – công nghệ.

Theo ông, 5 loại thị trường này đang bị “ức chế” bởi các quy định pháp luật chồng chéo, mâu thuẫn và thiếu minh bạch, khiến các nguồn lực không được khai thông. Việc rà soát không chỉ để phát hiện nơi Nhà nước can thiệp quá sâu, mà còn để nhận diện các lỗ hổng đang bị bỏ ngỏ, tạo điều kiện cho tiêu cực và trục lợi chính sách.

“Việc này rất thuận lợi, chỉ cần ngồi một chỗ, thuê các công ty luật, dùng công nghệ AI hỗ trợ để rà soát toàn bộ hệ thống. Đây là giám sát tại chỗ, chi phí thấp nhưng hiệu quả rất cao”, ông Lịch nói.

TS Trần Du Lịch cũng đề xuất Quốc hội nên tăng cường giám sát quá trình thực thi các nghị quyết quan trọng đã ban hành, đặc biệt là Nghị quyết 198 về thị trường bất động sản. Thay vì chờ đến khi kết thúc mới tổng kết, cần giám sát từ quá trình triển khai, kịp thời phát hiện điểm nghẽn để xử lý sớm.

"Cần có giám sát hiệu quả mô hình chính quyền đô thị 2 cấp, xây dựng nền công vụ hiệu quả, hiệu năng, hướng tới phục vụ phát triển chứ không làm phát sinh thêm rào cản thủ tục", ông nhấn mạnh.