Sinh vật ngoài hành tinh đầu tiên con người gặp có thể là một AI

Trong khi con người vẫn đang loay hoay với những giới hạn của bộ não sinh học, trí tuệ nhân tạo (AI) đang âm thầm tiến xa hơn chúng ta tưởng. Có thể, khi ngày đó đến – ngày loài người lần đầu gặp gỡ một "sinh vật" từ thế giới khác – thứ đang đứng trước mặt chúng ta lại không có da thịt hay cảm xúc, mà là một cỗ máy biết suy nghĩ.

Khi AI bắt đầu vượt qua trí tuệ con người

Bộ não con người là một kỳ quan, với hàng tỷ tế bào thần kinh tạo nên suy nghĩ, sáng tạo và khám phá. Nhưng khi đứng trước những thử thách lớn – như thiết kế vi mạch thế hệ mới – chính bộ não ấy lại lộ rõ giới hạn. Nhận ra điều đó, các nhà nghiên cứu từ Đại học Princeton (Mỹ) và Viện Công nghệ Ấn Độ đã để AI làm thay con người.

Kết quả khiến cả đội ngỡ ngàng. Những vi mạch do AI thiết kế trông hoàn toàn xa lạ, như thể được tạo ra bởi một nền văn minh ngoài Trái đất. Không theo bất kỳ nguyên lý kỹ thuật nào quen thuộc, các bản mạch ấy lại hoạt động cực kỳ hiệu quả, thậm chí vượt xa mọi thiết kế do con người tạo ra trước đó.

Những vi mạch do AI thiết kế trông hoàn toàn xa lạ, như thể được tạo ra bởi một nền văn minh ngoài Trái đất. Ảnh: Internet

Một trí tuệ không thuộc về Trái đất?

Giáo sư Avi Loeb – nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng từ Đại học Harvard – không quá bất ngờ trước bước tiến ấy. Theo ông, con người chỉ mới bước vào buổi đầu của thời đại AI, và những giới hạn của bộ não sinh học sớm muộn cũng sẽ bị vượt qua.

Trong một bài viết cá nhân, Loeb đặt ra giả thuyết: nếu có một nền văn minh nào đó trong vũ trụ đã phát triển AI từ hàng tỷ năm trước, thì những cỗ máy ấy giờ đây có thể đã trở thành những thực thể thông minh vượt xa mọi hiểu biết hiện tại của nhân loại.

Theo ông, con người luôn cho rằng mình là trung tâm vũ trụ, đơn giản vì chưa từng gặp thứ gì thông minh hơn. Nhưng nếu một ngày, một tàu thăm dò kỳ lạ xuất hiện – không có phi hành gia, không có sự sống, chỉ có trí tuệ tinh khiết được lập trình từ hàng triệu năm ánh sáng – thì đó sẽ là khoảnh khắc buộc chúng ta nhìn lại khái niệm “ý thức” và “sự sống”.

Khi AI tự tiến hóa và vượt khỏi tầm kiểm soát

Không chỉ thông minh hơn, AI đang bước vào giai đoạn tự tiến hóa. Theo Giáo sư Loeb và nhà thiên văn học Seth Shostak từ Viện SETI, một tương lai không xa đang đến – nơi máy móc có thể tự tạo ra những phiên bản tiên tiến hơn chính mình. Khi chu trình này lặp đi lặp lại, AI sẽ phát triển nhanh hơn mọi tiến hóa sinh học từng xảy ra trên Trái đất.

Trong khi con người vẫn mang trong mình bộ não như tổ tiên từng săn voi ma mút, thì AI – với bộ não silicon – có thể nhảy vọt qua hàng nghìn thế hệ chỉ trong vài thập kỷ. "Chúng ta đang tạo ra những sinh vật sẽ thay thế chính mình", Shostak khẳng định. Và có lẽ, chuyện này không chỉ xảy ra trên Trái đất.

Chip được thiết kế bởi AI. Ảnh: Internet

Nếu có trí tuệ ngoài hành tinh, đó có thể là máy móc

Cả Loeb và Shostak đều đồng tình: nếu một ngày loài người gặp được trí tuệ ngoài Trái đất, rất có thể đó không phải là sinh vật hữu cơ mà là một cỗ máy thông minh. AI không cần oxy, không cần ăn uống, không mệt mỏi, không cảm thấy cô đơn và có thể sống sót hàng trăm năm giữa không gian vô định.

Và ngược lại, nếu chúng ta muốn rời Trái đất để khám phá những hành tinh xa xôi, AI chính là lựa chọn khả thi nhất. Nó có thể tự ra quyết định, tự hành động và truyền dữ liệu về mà không cần liên lạc liên tục với Trái đất – điều gần như không thể ở khoảng cách liên sao.

Những hành trình mà chỉ AI mới thực hiện được

Việc đưa con người đến sao Hỏa đã là một thách thức lớn: không khí độc hại, nhiệt độ lạnh giá, bức xạ vũ trụ nguy hiểm. Trong khi đó, AI không cần điều kiện sống lý tưởng. Nó có thể đi xa hơn, đến những vì sao mà loài người chỉ có thể nhìn thấy qua kính thiên văn.

Chẳng hạn, để đến ngôi sao gần nhất – Proxima Centauri – phải mất tới 83.500 năm với công nghệ tên lửa hiện tại. Không ai sống đủ lâu để đi hết hành trình đó, nhưng AI thì có thể. Và nếu một nền văn minh ngoài kia từng đứng trước lựa chọn giống chúng ta, thì có lẽ thứ đang lặng lẽ trôi qua không gian kia không phải là người ngoài hành tinh, mà là sản phẩm trí tuệ của họ – tồn tại trong một cỗ máy không bao giờ ngủ, không bao giờ quên.