Trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi cục diện thị trường lao động, khiến nhiều người trẻ lo lắng về nguy cơ mất việc. Nhưng theo các chuyên gia, chìa khóa để không bị bỏ lại phía sau là chọn đúng hướng đi và không ngừng học hỏi.

Trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những biến chuyển sâu sắc trong thị trường lao động, dẫn đến nỗi lo mất việc ở không ít người trẻ. Tuy vậy, tại tọa đàm “Lao động trẻ, khát vọng phát triển thành phố” do Trung tâm Dịch vụ việc làm thanh niên TP HCM tổ chức ngày 21 tháng 5, các chuyên gia đều cho rằng người lao động hoàn toàn có thể thích nghi nếu biết chuẩn bị đúng cách.

Bí kíp chọn ngành học để không bị AI lấy mất việc
Ông Trần Anh Tuấn, chuyên gia dự báo nguồn nhân lực. Ảnh minh hoạ

Ông Trần Anh Tuấn, chuyên gia dự báo nguồn nhân lực, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP HCM, chia sẻ rằng trong quá trình tư vấn hướng nghiệp, ông thường nhận được ba câu hỏi từ học sinh: Trí tuệ nhân tạo có làm nhiều người thất nghiệp không? Nên học gì để không bị tụt hậu? Ngành nghề nào sẽ có triển vọng trong tương lai?

Theo ông Tuấn, không học gì chính là tự đánh mất cơ hội. Điều quan trọng không phải là biết mọi thứ, mà là hiểu rõ mình giỏi điều gì. Học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông có thể chọn học đại học, cao đẳng hoặc học nghề. Còn học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở nên tiếp tục học lên, tham gia giáo dục thường xuyên hoặc theo học trung cấp, cao đẳng tùy điều kiện. Quan trọng nhất là phải học một cách nghiêm túc, rèn luyện kỹ năng và không ngừng tạo ra giá trị nghề nghiệp.

Ông cũng lưu ý rằng thị trường lao động đang chuyển mình mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ số. Những ngành nghề truyền thống vẫn tồn tại nhưng yêu cầu về kỹ năng đã thay đổi rõ rệt. Lao động đơn giản ngày càng ít chỗ đứng, trong khi nhu cầu về nhân lực kỹ thuật và công nghệ ngày càng tăng. Cạnh tranh nghề nghiệp hiện nay không chỉ dựa vào bằng cấp mà còn ở khả năng thích ứng và chất lượng làm việc. Riêng tại TP HCM, hơn 95% vị trí việc làm đều cần lao động qua đào tạo, với nhu cầu tập trung ở hai lĩnh vực chính là thương mại dịch vụ (chiếm 66%) và công nghiệp xây dựng (33%).

Ông Tuấn giới thiệu 10 nhóm ngành có triển vọng cao và cần nguồn nhân lực chuyên môn:

1. Công nghệ thông tin, khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo, phần mềm, an toàn thông tin, khoa học dữ liệu, thiết kế vi mạch.

2. Cơ điện tử, kỹ thuật ô tô, điện điện tử, công nghệ đường sắt và metro, năng lượng tái tạo, công nghệ vật liệu, công nghệ nano.

3. Kinh tế số, quản trị số, thương mại điện tử, tài chính công nghệ, marketing số, logistics và chuỗi cung ứng.

4. Kiến trúc và thiết kế đô thị thông minh, xây dựng, môi trường, mỹ thuật số, thời trang.

5. Du lịch, lữ hành, quản lý nhà hàng khách sạn, dịch vụ ăn uống.

6. Luật, tâm lý, nhân sự, truyền thông đa phương tiện, ngôn ngữ, quan hệ quốc tế.

7. Giáo dục, công nghệ giáo dục, sư phạm kỹ thuật.

8. Y dược, công nghệ y sinh, điều dưỡng, chăm sóc sắc đẹp.

9. Công nghệ nông nghiệp, thủy sản, thực phẩm, sinh học ứng dụng.

10. Văn hóa nghệ thuật, nghệ thuật số, thể thao, marketing thể thao.

Ông Tuấn nhấn mạnh rằng để không bị trí tuệ nhân tạo vượt mặt, người trẻ cần lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực, sở thích và xu hướng thị trường. Học suốt đời và liên tục rèn kỹ năng chính là bí quyết để tồn tại và phát triển.

Bà Vũ Phương Loan, Phó phòng Giáo dục thường xuyên và Đại học (Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM), nhấn mạnh vai trò then chốt của kỹ năng mềm. Theo bà, hiện nay học đại học không còn là con đường duy nhất dẫn đến thành công, học nghề cũng mang lại cơ hội lớn nếu người học biết phát huy lợi thế.

Bí kíp chọn ngành học để không bị AI lấy mất việc
Bạn trẻ nên chủ động tìm hiểu thông tin về các ngành nghề, nắm bắt xu hướng thị trường. Ảnh minh hoạ

Người lao động cần xác định rõ trình độ và vị trí của bản thân để lựa chọn phù hợp. Ngoài ra, bạn trẻ nên chủ động tìm hiểu thông tin về các ngành nghề, nắm bắt xu hướng thị trường, trang bị kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, năng lực số, kỹ năng nghề và khả năng tiếp cận công nghệ mới. Ngoài tiếng Anh, những ngôn ngữ như tiếng Trung, tiếng Nhật, tiếng Đức cũng ngày càng trở nên quan trọng.

Dưới góc nhìn quản lý, bà Lượng Thị Tới, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP HCM chia sẻ rằng thành phố hiện có hơn 2,3 triệu lao động trẻ với ưu điểm là năng động và nhanh nhạy với công nghệ. Tuy nhiên, nhiều người thiếu định hướng, chọn việc làm tạm thời chỉ vì “lương nhanh” dẫn đến bỏ dở sự nghiệp.

Bà Tới cho rằng thành phố cần có chính sách cụ thể để giữ chân người tài, tạo môi trường làm việc sáng tạo, cải cách giáo dục gắn với thực tiễn và doanh nghiệp. Ngoài ra, cần mở rộng cơ hội thực hành cho người trẻ nhằm tích lũy kinh nghiệm, đồng thời tăng cường sự liên kết giữa nhà trường, doanh nghiệp và các dự án khởi nghiệp.