FDI lập kỷ lục giữa bão thuế, lực hút nào khiến Việt Nam vẫn là điểm đến 'vàng'?

FDI lập kỷ lục mới: Những con số biết nói

Theo báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài (FIA), tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt 18,4 tỷ USD, tăng 51,1% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là mức tăng cao nhất trong nhiều năm trở lại đây, cho thấy sức hút đầu tư vào Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ sau giai đoạn chững lại vì đại dịch và các căng thẳng địa chính trị toàn cầu.

Đáng chú ý, vốn FDI thực hiện – tức vốn giải ngân thực tế – cũng đạt 8,9 tỷ USD, tăng 7,9% và là mức cao nhất trong cùng kỳ nhiều năm. Điều này chứng minh rằng các cam kết đầu tư đang được hiện thực hóa nhanh chóng, không chỉ dừng lại ở các con số trên giấy tờ.

Vốn FDI đăng ký và thực hiện của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm giai đoạn 2016-2025, Nguồn: Tác giả tự tổng hợp

Xét theo cơ cấu, vốn đầu tư vào các dự án mới tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn với 1.549 dự án được cấp phép, đạt tổng vốn 7,02 tỷ USD. Đặc biệt, vốn bổ sung cho các dự án đang hoạt động tăng đột biến, đạt 8,51 tỷ USD – gấp 3,4 lần so với cùng kỳ năm trước. Mức tăng vọt này cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào hiệu quả hoạt động và tiềm năng mở rộng tại Việt Nam. Bên cạnh đó, hoạt động góp vốn – mua cổ phần giữa nhà đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp trong nước cũng diễn ra sôi động, góp phần nâng tổng vốn FDI đăng ký lên mức cao.

Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là “nam châm” hút vốn lớn nhất, chiếm 56,5% tổng vốn đăng ký – tương đương khoảng 10,4 tỷ USD. Lĩnh vực kinh doanh bất động sản đứng thứ hai với gần 5 tỷ USD, chiếm khoảng 27% tổng vốn. Những con số này khẳng định Việt Nam vẫn giữ vai trò trung tâm sản xuất trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời tiếp tục là điểm đến hấp dẫn với các nhà đầu tư bất động sản nước ngoài.

Sóng ngầm từ chính sách thuế, nhà đầu tư thận trọng nhưng không tháo chạy

Tuy nhiên, đằng sau những con số tích cực, vẫn ẩn hiện một vài tín hiệu cho thấy các nhà đầu tư đang giữ thái độ "vừa tin tưởng – vừa thận trọng". Việc vốn đăng ký cho các dự án mới giảm nhẹ, trong khi vốn tăng thêm lại tăng vọt, có thể phản ánh tâm lý chờ đợi của nhiều nhà đầu tư trước những bất định từ môi trường thuế quan quốc tế.

Đặc biệt, nguy cơ áp dụng các chính sách thuế mới tại Mỹ và thuế tối thiểu toàn cầu 15% do OECD khởi xướng đang buộc các tập đoàn đa quốc gia phải điều chỉnh chiến lược. Nhiều nhà đầu tư lớn hiện chọn “đứng quan sát” thay vì triển khai dự án mới, và ưu tiên rót vốn vào các dự án hiện hữu đang hoạt động hiệu quả.

Sản xuất các sản phẩm điện tử tại Công ty TNHH Canon Việt Nam, Khu công nghiệp Thăng Long, Hà Nội. Ảnh: ĐĂNG ANH

Ngoài ra, các biện pháp phòng vệ thương mại từ những nền kinh tế lớn – như áp thuế chống bán phá giá hoặc thuế tự vệ – cũng khiến nhiều doanh nghiệp FDI tại Việt Nam lựa chọn mở rộng cơ sở hiện có thay vì xây dựng nhà máy mới. Tuy nhiên, sự tăng trưởng mạnh mẽ của vốn bổ sung vẫn là tín hiệu tích cực: thay vì rút lui, nhà đầu tư quốc tế đang thể hiện mong muốn “cắm rễ” lâu dài hơn tại Việt Nam.

Việt Nam phản ứng nhanh, chủ động giữ chân dòng vốn ngoại

Trước những diễn biến này, chính phủ Việt Nam đã cho thấy thái độ chủ động, quyết liệt nhằm ứng phó với các thách thức mới. Trên mặt trận chính sách thương mại, Việt Nam đang tăng cường đối thoại với các đối tác lớn nhằm duy trì quan hệ cân bằng, đặc biệt là với Hoa Kỳ và EU – những thị trường đang có xu hướng siết chặt thuế quan và gia tăng yêu cầu truy xuất nguồn gốc. Việc chủ động gia tăng nhập khẩu từ Mỹ và ký kết các thỏa thuận hợp tác kỹ thuật, tài chính cũng là biện pháp giúp Việt Nam "hạ nhiệt" nguy cơ bị áp thuế mới.

Song song, trong nước, các biện pháp cải thiện môi trường đầu tư vẫn được thực hiện mạnh mẽ. Nhiều địa phương đã triển khai chính sách "một cửa", rút ngắn thời gian cấp phép và giải phóng mặt bằng. Các bộ ngành cũng tăng cường hỗ trợ nhà đầu tư FDI tiếp cận thông tin, đất đai và hạ tầng. Việc đầu tư công cho hệ thống logistics, cảng biển và năng lượng sạch đang được đẩy nhanh, giúp giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư.

Trong bối cảnh nhiều nền kinh tế đang chứng kiến làn sóng rút vốn đầu tư và dịch chuyển sản xuất, việc Việt Nam tiếp tục đón dòng vốn FDI ổn định và có chiều hướng tăng cho thấy vị thế hấp dẫn, đặc biệt là với các nhà sản xuất tại châu Á. Môi trường chính trị ổn định, lực lượng lao động trẻ, chi phí cạnh tranh và mạng lưới FTA rộng khắp tiếp tục là những lợi thế không thể bỏ qua.

Dẫu vậy, chặng đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức. Tác động từ các chính sách thuế toàn cầu, áp lực từ việc phải nâng cao tiêu chuẩn lao động – môi trường, hay sự cạnh tranh từ các quốc gia trong khu vực như Indonesia, Malaysia, Philippines… đều là những yếu tố Việt Nam cần tính đến.

Tóm lại, FDI trong 5 tháng đầu năm 2025 không chỉ là câu chuyện về những con số tăng trưởng, mà còn là minh chứng cho năng lực phản ứng linh hoạt của chính phủ và sự kiên định của nhà đầu tư nước ngoài với tầm nhìn dài hạn tại Việt Nam. Khi những "sóng ngầm thuế quan" còn đang dâng cao, việc giữ vững được dòng vốn đầu tư nước ngoài là thành công bước đầu – tạo nền tảng cho phát triển kinh tế bền vững trong giai đoạn tới.